Çoğumuz tanırız "Yugoslav sinemasının gözbebeği"ni. Emir Kurturica. Gerçi Yugoslavya'nın parça pinçik edilmesiyle ünvanı "Balkan Sinemasının gözbebeği"ne evrildi, olsun, n'apalım. Bu eşsiz şahsiyetin filmleri gerçekten kendi başlarına sinemada bir alandır. Ne kimsenin işlerine benzer, ne kimsenin işleri onlara benzer.

Aslanlar gibi komedi, aslanlar gibi dram, bol ironi, bol alay, bol karikatür, çok sağlam eleştirel zemin. Yeraltı, Kara Kedi Ak Kedi, Arizona Rüyası, Bir Mucizedir Yaşamak.... hepsi birbirinden leziz filmler kesinlikle.

Çoğu yerde Kusturica'nın en iyi filmi olarak Yeraltı gösteriir. Bu 3 saatlik devasa yapıt (Yönetmen kurgusu 5,5 saat) Yugoslavyadaki savaşı inanılmaz bir gerçek/parodi dengesiyle sunar. İzlemekle tükenmeyecek sayısız an'ıyla, güldürürken ağlatan yaklaşımıyla, hem çok soğuk, hem çok sıcak, hem ironik, hem sembolik.... Enfes bir filmdir. Evet, belki de Kusturica'nın en iyi işidir.

Ama bana göre ustanın en iyi filmi kıl payıyla Dom za Vesanje/Çingeneler Zamanı. (1988)
Çingenelerin dünyasındayız ve ortada gayet yalın, gayet anlaşılır sorunlar var.
Her biri özenle çizilmiş ve çok harika birsürü karakter var.
Herkes iyi, herkes kötü, herkes kendince haklı, herkes sürüklenmiş gidiyor ama nereye bilmiyor.
Hikayesini anlatmak istemiyorum çünkü mesele hikayenin ne olduğu değil, hikayenin ve karakterlerin nereden başlayıp nereye gittiği.

Bambaşka bir sinema bu, bambaşka karakterler bunlar. Öyle anlatılacak gibi değil, görmeniz gerekli. Her sinemasever en az bir Emir Kusturtica filmi görmeli. Ve seçim hakkı olursa Çingeneler Zamanını tercih etmeli.