İşime yarar bu bilgiler 🙂
Tungstenler zaten belli aralıklarda sıcaklık veriyorlar ve aslında ten rengi için çok iyi değiller ama pratik ve yaygınlar. Ben öneri olarak aslında bugünden sonra tungsten kullanmayın olabildiğince derim. Artık gün ışığı dengi alternatifler daha çok. İdeali Kinoflo serisi. Kendiniz de 5500K dengi ampul bulursanız yapabilrsiniz ama zor. Ucuza 6500 K lik ampullerler de yapabilirsiniz ki ben 2 sene önce yaptım ve amatör ama neredeyse kusursuz greenscreen işinde kullanıldı.
Normalde ampulün bir sürü göstergesi vardır ama satan bile bunları bilmez.
Lümen değeri gücünü gösterir ve ne kadar yüksekse o kadar bol ışık alırsınız.
Watt ise aslında harcadığı enerjiyi gösterir ki bu daha çok ışık gücü olarak algılanıyor yanlış olarak. "Ne kadar çok yakarsa o kadar çok ışı verir" aslında doğru değil ama aynı değerde ya da serideki ampuller arasında doğru olabilir. Normalde LEDler daha az yakıyor ama daha çok ışık verebiliyorlar. Ayrıca watt değerinin çokluğu risk, sıcaklık vb açılardan da sorun olabilir.
Kelvin ise verdiği ışığın sıcaklık değeridir. Dikkat; lamba ya da ampulün sıcaklığı değil. Genelde gün ışığı 5400-5500K olduğu için buna yakın değerler hemen her yerde işe yarar denebilir. Sadece iç mekanda normal ortam aydınlatması halojen ya da tungsten ile yapılmakta ise 5500Kler aykırı kalabileceği için tungsten ya da halojen tercih edilebilir. Yoksa ışık önüne düzeltici jel gerekli. Kendiniz yapmak istediğinizde 5500K ampul zor demiştim. Bunun yerine en yakın ve hesaplı alternatif olan 6500Klık ampuller tercih edilip post aşamasında renk düzeltmesi yapmak amatörün en mantıklı alternatifi. Ben 5500K'lık floresan ampulleri sadece İstanbul merkez bayide ve tanesi 50TL civarı bulmuştum 2 sene önce. 8 tane lazımdı ve 400 TL ampul parası tutacaktı. Oysa 6500K lık floresanlarla bu fiyata Kinoflo dengi 4'er ampullu 2 tane armatür yaptım. Hem kırılan ampulü değiştirmek da çok daha az masraflı. Taşıması için ayaklar biraz sorunlu oldu ama 500 TL civarına herşeyiyle kusursuz çift 6500K Kinoflo seti süper bir durum. İlle de 5500K dengi floresan derseniz akvayumculardan da arayabilirsiniz ama onlar genelde kısa (60 cm) civarı modeller bulunduruyor ya da getirtebiliyorlar.
Aynı durum LEDler için de geçerli. Çin'den üzerinde yazana göre güya 5500K veren LED serisi getirttim 2 sene önce ve kamerayla test edince yine en düşük 6000K civarı verdiğini gördüm. Olsun denebilir ve LEDler ile de daha hafif setler tasarlanabilir ve en hesaplısı şerit ledler ama bunlarla çalışmak için biraz lehim+havya deneyiminiz olmalı. Ben bu konuda Power Led denen ve çok daha yüksek ışık veren ürünlerle gelecekte ilgilenmeyi düşünüyorum. Bunlar küçük ledler gibi değil ve çok güçlüler. Biraz da düzgün değerde olan bir şeyler bulunursa güzel armatürler tasarlanabilir. Harici güç kaynağı ile beslenirse de ideal set ışıklandırması elde edilebilir.
CRI değeri ise aslında en önemli değerlerden biri. Color rendition index demek yani bir ampulün verdiği ışığın nesnelerin kendi renklerini ne derece çarpıttığı ya da doğru gösterdiğini anlatmakta. Normalde basın, yayın ve sinema işlerinde kullanılacak ampullerin CRI değerlerinin %90-95 üzerinde olması gerekli. Bir teksitl tasarım-renklendirme atölyesi ya da bir matbaa kuruyorsanız çıktıların renk değerlendirilmelerinin yapılacağı ortamlarda bunların kullanılmaları gerek. Çekim için kullanılan ampullerin de aslında yüksek CRI olması gerekli ama bu değerleri dediğim gibi satan adam da bilmez. Ancak kendin arayıp buluyorsun. Stüdyo kuruyorsanız ve propfesyonel ürün çalışması yapılacaksa seçilen ampullerin CRI değerlerinin yüksek olması gerek. Amatör için ise iş yine post düzeltmesine bakmakta.
Kısacası amatör için ideal armatürler bence şunlar olur:
A)
2 ya da 4 ampullü tavan setüstü floresan armatür içine standart Philips ya da Osram floresanlar (6500K). Asla ve asla soft white ya da daylight denen (4500K civarı) ampullerden almayın. Olabildiğince bright white, yani 6000-6500K civarı olanlar olsun. Dediğim gibi, bir yerle anlaşıp 2 x 4lü seti 400 TL civarına almak ve altına 100 TL civarı ile 2 ayak ve bağlantı malzemesi edinmek mümkün. Ben 120cmlik seter düzmüştüm güçlü olsun diye ve kesinlikle ama kesinlikle elektronik balast kullanılmalı. Zaten maliyeti arttıran unsurlardan biri de bunlar ama onlarsız geleneksel starterli sistemlerle iş olmuyor. Bir de 4lü set yapıyorsanız 2li olarak anahtarlı yaptırın ki istediğinizde 2şer ampul kullanılarak ışık ayarı yapılabilsin.
İsterseniz 120cm yerine 90 hatta 60cmlik setler de yapabilirsiniz. Ben stüdyo içinde de kullanılacağı ve yeşilperde aydınlatması yapacağı için 120liklerden yaptırdım. Daha kısalar biraz daha hesaplı olabilir. Bu sistemde dimmer kullanılamaz ya da dimmere uygun floresan bulmalı ki iş daha pahalı hale gelir.
B)
LED serilerinden 4-5 adet alıp/getirtip (adaptörlü 200-250TL) keserek strofor ya da hafif yalıtkan levha üzerinde lehimleyerek yapılabilir. 5 metrede 300 LEd var ve 4 tane getirtilse 1200 LEd eder ve 600er LEdli iki set yapılabilir. Uygun adaptör lazım çünkü metresi 4 mA çekiyor ve 4 şerit kullanıyorsanız ve 5 x 4 x 4 = 8000 mA toplam çekerler ve iki armatüre bölerseniz 2 adet min. 4000 mA adaptör lazım. Aslında bunlar 12V ile çalışıyorlar ve bir akü ile adaptörsüz çözüm de düşünülebilir ama ben adaptörle denemiştim. Işık güçleri biraz düşük gözüktü gözüme ve yazılan değerlere pek aldanmamalı. Yine de 250-500 TL civarı bütçe ile yine dimmersiz ledler ile setler düzülebilir.
C)
B seçeneğinin aynısı Ledler kullanılarak fakat spot armatür içine dizerek yapılabilir. Dizerken aralıklı dizmek her ve tur arasına 2 cm boş bırakmak lazım. İnternet üzerinde gördüğüm örnekler hep hatalı yapılmış. Aralık bırakmazsanız ışık değeri düşer, artmaz.
D)
Tasarruflu ampul ile Softbox. Bundan da 3-4 sene önce Ankara'da yaptım. Dış muhafazasını hafif düşünmek lazım çünkü benim yaptığım ağır olmuştu ve eklem üzerinde baskı yaratıp devamlı öne devrilme eğiliminde idi. Bugün olsa eski bir şemsiyeyi bozup telleri ile katlanır box yapardım. Ortası hala durmakta ve çok güçlü ve sağlam ışık veriyordu. Bu tasarımımı daha da iyileştirmek isterdim çünkü veriminden aslında memnun kalmıştım. Görece soğuk ve sağlam bir ışığı vardı ve halojen redheadler gibi dertli değildi. Sadece sökip katlaması daha pratik bir tasarım daha iyi olur diye düşünüyorum. Kesinlikle Osram ampul 6500K ampul kullanın ve asla ne idüğü belirsiz ucuz ve hesaplı diye satılan Çin ampullerini kullanmayın.
Aklıma gelenler bunlar. Sanırım bu kadar yazdıktan sonra bunu biraz linkler ve resimlerle süsleyip ve biraz daha geliştirip bloga koyma hakkını da elde ettim. Orada devam ederim.
Hocam arkaplanı aydınlatmak için iki adet ışığa ihtiyacımız var. Sizin A şıkkında bahsettiğiniz üzere 3-4 lambalı floresanlar ile çözelim dedik. Ancak floresanlarda flicker denilen titreme olayı var sanırım. Siz bu sorunu nasıl aştınız acaba ?
Hocam arkaplanı aydınlatmak için iki adet ışığa ihtiyacımız var. Sizin A şıkkında bahsettiğiniz üzere 3-4 lambalı floresanlar ile çözelim dedik. Ancak floresanlarda flicker denilen titreme olayı var sanırım. Siz bu sorunu nasıl aştınız acaba ?
flickr olurken kaç fps ile çekim yapıyordunuz? shutter kaçtı?
flickr olurken kaç fps ile çekim yapıyordunuz? shutter kaçtı?
Benim floresanlı bir ışık ile tecrübem yok hocam, böyle bir setup yapar isem bu sorunla karşılaşır mıyım onu merak ediyorum. Zira ona göre yatırım yapacağım.
Bu titremenin çözümü için eski tip mekanik balastlar yerine elektronik balast kullanılırsa daha iyi sonuç alınıyormuş diye birşey okudum, bu meseleyi de merak ediyorum.