Bak kardeşim anlayamadigin ve hataya düştüğün nokta kendine kissas olarak aldığın şeyler.

ABD sinema ve dizi olayinda kendi yapısını 50 yıl önce tamamlamış bir sektör, sen Türkiye gibi bir ülke ile abd sektörünü baz alarak hiçbirşey yapamazsın bu iş matematik ile alakali

Misal lost demişsin,
Ortalama Bölüm maliyeti 4 milyon dolar olan 55 dk bir dizi ,sezon boyu maksimum 14 bölüm çekilir , abd nüfusu 350 milyon dış pazarlama ile ortalama 1 milyar izleyiciye ulaşan bir iş.

ABD de sektör oluştuğu için ,ışıktan, kameramanina,figurasyona kadar ve tabiki senaristine tüm meslek gruplarının kendi sendikası var . Adamlar işin matematiğini oturtmus durumda , senaristin yapim bütçesinden alacağı pay yüzdesi belli rakamlar senin parana göre çok yüksek görünüyor olabilir .
ABD'de senaryo %5 ile %10 arası bir pay alır yapim bütçesinden.
Yani lost senaryo ekibi , 4 milyon dolarlık bölüm bütçesinden , 200k dolar ile 400k dolar arası bi rakam alır .

Gelelim türkiyeye,
Türkiyede dizi bölüm maliyeti üst düzey bir maksimum işte 300 k dolar . Dizi süresi 120 dk sezonluk 30 bölüm çekiliyor. Senarist Yüzde yine ayni %5 -%10 yani bölüm başı 15 ile 30 k

Gördüğün gibi yüzde aynı yani haksızlık gibi bir durum yok aslında türkiyede is yükü yani harcanan emek daha fazla, kazanılan para aynı olsa bile

Değerli dostum, yazdıklarının hepsine noktasından, virgülüne kadar katılıyorum. Lakin ben, verilen değeri izah etmek istiyorum. Aynı örnekten devam etmek gerekirse Arthur Carlton Cuse ve Damon Laurence Lindelof bu iki senaristin fantastik ve dram türünde birkaç kitabını okudum. Biraz detaylı inceleme ve yargılara dolu bir araştırma diyebilirim. Yargılarla diyorum, çünkü ne kadar uzak veya farklı kıtalarda olsa gelişmek için her önemli öğeyi kendimize katmamız gerektiği inancındayım ( Bu tezim kesinlikle tartışılabilir tabi.). Son 6 yılda türk sineması ve dizileri çok yol kat etti bunun en önemli sebebi ise söylemiş olduğum, farklılık kuramının kültür integrasyonudur. Belirtmiş olduğun maliyet finans bilgileri %80 doğrudur. Tek eklemek istediğim dizinin yapımcısı hemde senaristidir. Lakin yukarıda belirttiğim 2 senarist daha var ve dizi payları net üzerinden %30 ları bulmaktadır(Kazançlardan hesaplanabilir.). Dünya genelinde kazançlar sağlanması ise daha egzotik olsa da ana temamız değer olduğu için çok etkileyici bir sonuçtur.
Şimdi gelelim canımı yoluna serdiğim ülkemin gerçeklerine, yapay sinema gerçeklerine! dersem daha gerçekçi olur.
Evet, tek gerçek var maalesef, ya yapımcı olacak kendin eserlerini icra edeceksin, ya da yalvar yakar birilerini ihya edeceksin. İşte benim savaşım her iki seçenektede senaristin el üstünde tutulmasıdır, hakkını almasıdır, mutlu olarak yeni heyecanlar katmasıdır Türk yapımlarına, aksi takdirde gişe yapmayan filmler, 10 bölümde biten dizilerle daha çok karşılaşılaşırız, ne kadar ünlü baş rol oyuncuları olsa da.

Yinede yazıların ve fikirlerin için çok teşekkür ediyorum, her dem eksik tadı olan bilgi yudumlarına lezzet eklemeyi seven biri olarak.

Arkadaşlar, arkadaşlar hicbir bilginiz yok... Bildiğini sananlarda sektör hakkında hiçbir şey bilmiyor. Sırf bu tartışmaya yön vermek için katıldım sitenize. Kurtlar Vadisi,Reaksiyon basta olmak uzere bircok dizinin senaryo ekibinde yer aldım. Kullanıcı ismimi yazarak isteyen arkadaş bakabilir. Buradaki genç veya olgun olup sektör dinamikleri hakkında bilgisi olmayan arkadaşlar için birkaç tavsiye ve uyarı söyleyip, kaçacağım.

Birincisi senaryo yazarı olmak istiyorsanız olmamayı isteyin. Olduğunuzda hiçbir şey değişmeyecek. "Dnd" isimli arkadaşım yapımcı 1 milyon liraya çektiği filmin %5'ini senariste vermez. Asla bunlar sektörde işlemez. Yok %5'i senin yok %5'i benim şu bu yok öyle bir şey. "Jrbadfilm" kim bir diziden %30 pay aldıysa getir ellerini öpeyim hatta sektör olarak öpelim. Bu rakamlar YALAN. Tecrübeli, çok tecrübeli bir senaristin bile aldığı haftalık para 15.000 liradır. Onu almak için de kırk takla atmalı. O parayı 3 haftada anca alır. 3-4 yapım hariç.

Bir kere senaryo yazarı diye bir şey yok bu sektörde onu öğrenin tek başıma yazarım tarzı bir şey yok. Ekibin olmak zorunda. Senaryo yazarları vardır. Başyazar 15 bin alıyorsa ek yazarlar onun yarısı kimisi yarısından da az alır. Eğer senarist aynı zamanda yapımcı değilse beklediğiniz paraları kazanamaz. O 15 bin lira size çok gelir vay be ayda 60 dersin Eylül'de proje yaz tutmasın sen de o hevesle git 350 bin liraya araba al. Proje 2.5 ay yayında kalsın reyting nedeniyle bitsin. 150 bin lira para alırsın. 200 bin lira zarardasın. Ne yapacaksın yeni iş mi yapacaksın? Ne var canım hemen yenisini yazarım di mi? Aynen öyle. Yazdırırlar size. Projesi tutmamış yazarları alın araştırın kaç kişi proje tutmadiktan sonra başka projeyle ise başlamışlar birkaç ay sonra mecburen aylarca ya aç kalacaksın ya da yeni proje geliştirme safhasına gireceksin.

O proje geliştirme safhası da sizin tahmin ettiğiniz gibi değil. Hemen 2 ayda konsept, sinopsis, hikaye, karakter analizi, 13 bölüm sinopsis, 3 bölüm senaryo falan öyle bir şey yok. Bir kere yaratıcı olamazsın.Eger yapımcı sen değilsen veya yazdığın projeler başarıya ulaşmamış ise kimse senden proje tasarım beklemez, almaz. (Referansın yoksa) ha bu referans işi de sektörde kısıtlı ek olarak. Git milletvekilinden referans al yine iş yaptıramazsin. Referans alacağın adam sektörde tanınan bilinen isim olacak. Maalesef o kişilerde sektörde yeri sarsılmasin diye kimseye referans olmaz. Ama çok yeteneklisindir güvenir sana referans olur.

Konuyu saptırmadan devam ediyorum proje tasarımları yapımcı kurar yazacağın hikayedeki karakter isimlerine kadar yapımcı kurar hikayeyi. (Raci - Bahadır ağabeyin olan projeler farklı. Onlar kendileri yapımci zaten. Ek olarak Kerem Deren - Pınar Bulut, Sema Canpolat, Eylem Ergenekon) bu isimler proje tasarım yaparlar gerisi yapamazlar. Yapımcı kurar o dünyayı. Her şeye karışır. Karışacakta bölüm başı 1 milyon lira veriyor en az, kendinin yaratıcı olmadığı şeye niye bu kadar para veresin? O yüzden PROJE YAZMAYIN. ASLA PROJE TASARLAMAYIN. ZAMANINIZA YAZIK. EMEĞİNİZE YAZIK.

Hayal falan kurmayın bu sektör hakkında. Ben 3 yıldır çalışmıyorum mesela. Senarist olan şu an herkes asistan olarak ise başlamıştır. Asistanlikta öyle 3-5 senelik değil ha en az 6-7 sene asistan olur kullanılırsin ekiplerde. Zaten ekipler artık asistan almıyorlar o konuda da şanssınız. Teknik senaryo yazma hayalleri kuran hiç kurmasın. Eğer amcan baban dayın (Ahmet Yurdakul - Ozan Yurdakul tarzı gibi) değilse sana 30'una gelmeden teknik senaryo yazdirmazlar. Tretman yazarsın en baba. Fikirlerinde önemsenmez. Başyazar ne derse o hatta yapımcı ne derse o. Çok var senaryo ekipleri yazar hikayeyi o bölüm harikadır ekip için yapımcı der burda şu eksik var revizyon o saatlerce tartışıp yarattığın hikayeyi çöpe atar monoton bir hikaye tasarlarsin hem de yapımcı direktifleriyle. Ee kusura bakmayın parayı veren düdüğü çalar.

Hayaliniz senarist olmak olmasın. Bakın asla diyorum. Gidin arkadaşım yönetmen olun. Sanat yönetmeni olun. Kurgucu olun. Hatta madem yazarlık yeteneğin var muhabir ol abicim, reklamcı ol. Deli misin bu sektöre giriyorsun? Hayaline yazık. Ben emek verirsem olur sözleri palavradir. Bu sektörde olmaz.

İnternet dizileri geldi falan var bir de onlar daha trajikomedi. İnternet dizileri tamamen bambaşka. Puhu TV ve Blu TV'ye proje yazman için sr. reklam yazarı veya senaryo ekiplerinde başyazar, hikaye yazarı olma direktifi var. Sıfırdan 20 yaşından kimseyi kabul etmezler. Bağımsız dizi yazıp YouTube'a koyarsan ayrı ama TV'ye iş yapmadan, Reklam senaryosunda tecrübeli olmadan sana iş vermezler. Hele hele bazı gençler Netflix senaryosu yazmaya başlamışlar. Şu an koruyucunun hikaye ve senaryo ekipi Amerika referanslı. Zaten projeyi tasarlayan kişi Narcos'un senaristi. Outline her şey ona ait. Yaratıcılık sıfır. Netflix Türkiye'de senariste iş teslim etmez. İş yok çünkü bizim senaristlerde. Netflix bünyesinde yüzlerce yazar var Türkiye'ye yaptıracağı projeleri de o yazarlar Türk yapımcıları ile ortak çalışma çevresinde tasarlarlar. Sonra Amerika referanslı senaryo ekibi tutar yazdırırlar. Sektörde tanınmış isimler Kerem Deren, Sema Ergenekon vs. de Netflix'e iş yazamaz. Netflix onlara bakmaz.

İnternet platformlarına da güvenmeyin. Kısacası arkadaşlar dönün bu yoldan. Tekrarlıyorum, ya sektörde kalın sanat yönetmeni, kurgu yonetmeni, yönetmen olun. Bunlar özgür yaratıcı insanlar. İş bulmada sıkıntı yaşamazlar. Senaristten daha fazla para bile alırlar. Ya da yazacağım diyorsanız reklam ya da medya sektörüne geçin. Oradan başlayın. Ama buraya bulaşmayın. Üzgünüm gerçekler bunlar. Ama dediğim gibi emeklerinizi heba etmeyin bu yolda hepsi çöpe gidecek. Arkadaşım siyasal senaryo yazıyormuş, Türkiye de kalkıp Atatürk başa geçse siyasi dizi izleyemezsin. Öyle bir toplum mu var? Cumhurbaşkanını hırsız biri yap, Cumhurbaşkanı isterse A isterse B partisinden olsun sanat falan fark etmez karışır hatta hapise de girer yazdığından dolayı. Kurtlar Vadisi istisnadır. Çünkü arkası sağlamdı. Ve onlar bile tam anlamıyla siyasi işlere girmediler. O yüzden hiç siyasi dizi yazayım falan aman ha. Başınıza iş alırsınız. Zaten yapımcıya o projeyi götürdüğünde okumayı bırak türü görünce aldığı gibi çöpe atar yol verir sana, adam parasının peşinde adamı mahkemelik mi edeceksiniz? Türkiye özgür bir ülke değil. Nedeni de toplumudur. Bugün bir bakanı rüşvet yiyici göster bak toplum nasıl ayaklanıyor. Bizim toplumda kurmaca adeti yok. Sinema da TV de ne varsa o gerçektir. Hepsi inanır. O yüzden hiç girmeyin bu toplara. Sorusu olan varsa yazsın yine buraya müsait olunca dönerim ama dediğim gibi her şey burada açıkça belli. Umarım ders çıkartırsınız. Çünkü ütopik dünya kuruyorsunuz. Ve bu dünyanın gerçekleşme olasılığı sıfır. İyi günler, sağlıcakla kalın.

Bilgine sağlık dostum, düşüncelerimi bedensiz yarı çöp tenekesi hissettirdiğin için ayrıca teşekkürler 😊. Şaka bir yana, gerçekçi bir yazı olduğu icin, aklıma not düştüm bile. Lakin, iyi güzelde, ben yine yeniden hala aynı bölgede takılmış bir şahıs olarak, neden illa yapımcı olma zorunluluğunu yinede kabul etmek istemiyorum. Evet çok doğru söylüyorsun, yapımcı olamazsan koskoca bir hiçsin, bir hiç olarak neden pes edeyim, kendimi adam yerine koymuyorum ama en büyük mücadeleleri bu hiçler başaramadımı. Hatta.., imkânsız, hiç şansın yok, sende tam bir hayalperestsin, kendin çalar kendin dinlersin vb. daha dik perdelerden konuşmalarla bu insanlar karşılaşmadımı, bence hemde alâsı ile karşılaştı. Aslında bazı yerlerde, ders niteliğinde bile olsa bu güzel yazın, sanki bana hak verir bukleler de görmedim değil kanımca. Şimdi tamda bu noktada şunu söylemek istiyorum. Söylemek istediklerim kesinlikle paragözlülük olarak anlaşılmasını istemem. Diyorum ki, eğer güzel bir eser veya proje icra edildi ise, neden bu işin başındaki senaristler üç beş kuruşa mahkum ediliyor ve program bittikten sonra işsiz kalıyor veya birkaç sene boşta geziyor. Evet, işin içine girmemiş ama girme hayali kuran biri olarak diyorum ki, bu değerli insanlar sırf maddi gücü olmadığı ve yapımcı olamayacakları için, güzel eserlerden iyi para kazanması ve bu sonraki proje için kafası rahat bir şekilde çalışmaya başlaması hatta belki de bu şekilde yapımcı olabilmesi için birtakım sabit kriterler üzerine bir STK kurmak. Ve işi resmiyete dökmek istiyorum, aslında tüm hayal ve ideallerim bunlardı. Hatta çokta kolay olacağı kanaatindeyim. Çünkü TV yapımlarında senaristten tutun, ışıkçısına kadar, iş ve hak güvencesine ihtiyaç var.
Ayrica, son olarak naçizhane, önceki yazımda belirtmiş olduğum kazanç yazısına açıklık getirmek isterim. Bu efsane dizinin yapımcısından, senaristine kadar hangi yüzdelerde kazanç sağladığını www.investopedia.com sitesinden okumuştum, bende bu oranlar üzerinden yürüdüm, tabii ne kadar doğru ne kadar yanlış kesin bişey söyleyemem. Ama doğru söylüyorsun, bu kadar yüksek oranlar olmasa da, hiç yoktan bu kadar da az olmasın, düşüncesindeyim. Hiç yoktan, değerli senaristler, bu camiadan silinmesin hazır iyi yerlere gelmişken. Sürçi lisan ettiysem kusura bakmayın.
Herkese iyi geceler diliyorum.

Evet, işin içine girmemiş ama girme hayali kuran biri olarak diyorum ki, bu değerli insanlar sırf maddi gücü olmadığı ve yapımcı olamayacakları için, güzel eserlerden iyi para kazanması ve bu sonraki proje için kafası rahat bir şekilde çalışmaya başlaması hatta belki de bu şekilde yapımcı olabilmesi için birtakım sabit kriterler üzerine bir STK kurmak. Ve işi resmiyete dökmek istiyorum, aslında tüm hayal ve ideallerim bunlardı. Hatta çokta kolay olacağı kanaatindeyim. Çünkü TV yapımlarında senaristten tutun, ışıkçısına kadar, iş ve hak güvencesine ihtiyaç var.

Hayaliniz ve naifliğiniz çok güzel, ancak bahsettiğiniz alanlarda faaliyet yürütmeye çalışan kurumlar var.
Örneğin: Senaryo yazarları için SENDER ( http://sendika62.org/2017/03/senaristler-insanca-calismak-ve-uretmek-icin-orgutlendi-yerli-dizi-yersiz-uzun-411222/ ), Oyuncular için OYUNCULAR SENDİKASI ( http://www.oyuncularsendikasi.org/ ) son yıllarda ciddi çalışmalar yapıyor. Öte yandan set emekçileri için galiba SOSYAL İŞ de bir şeyler yapmaya çalışıyor.
Ek olarak, yeni de olsa SİNEMA TV SENDİKASI ( https://www.sinematvsendikasi.org/biz-kimiz/ ) isimli sektörel bir sendika çalışması da var.
Özetle yeni bir şey kurmaya çalışmak yerine var olanlardan birine omuz vermek sanki daha akıllıca olur.
Ama, tabi yine de siz bilirsiniz.

ozanayaz Hocam, bu başyazarlar o noktaya hangi yollardan geçip de geliyor peki? Nasıl ilerliyorlar endüstride?

Sevgili sadevatandaş, doğru söylüyorsun bir STK var. Ama yetersiz maalesef. Yukarıda belirtmiş olduğunuz kurumları hem araştırdım hem telefonla konuşma fırsatı buldum. Lakin duygularıma tercüman olamadılar. Ve çok güzel söyledin, o kurumlarla beraber bilgilerini değerlendirerek, çıtayı yükseltme çabası, ama bu da nafile, o konuyu da konuştum. Fakat yüksek ego perdesinden cevaplar aldım. Anlayacağın dostum, bir çok girişimde bulundum ama sonuç hep negatif. Evet , benim davam birçok , hemde birçok 🙁 insana ütopik geliyor. Varsın gelsin be! diyorum artık. Kafamda gemileri yaktım. Herkesin yamuk çivi yerine hep düz çiviye vurmaları imtiyazında bulunduklarını gördüğüm içinse hiç umruma seğirtmek bile istemiyorum açıkçası.
Senarist gurubesi diyorum ya kendime, adı üstünde işim bu, Hayalperest duygular, hayal kuruyor ve naçizhane dile getiriyorum.
Kırgınlık duymadan hiç bir fırsatta 🙂
Ayrıca fikrin için teşekkürler.