var tabi, kulakların...

desibel olarak varmıdır bir standartı,sonucta kulak hoparlörü ne kadar acarsan o kadar duyar değil mi?

audio mixerde sıfıra vuruyorsa en yüksek sinyal sorun yok demektir...ama +3 +6 lara vuruyorsa.. zaten seste patlama olur kısmalısın....düşükte kalmamalı...sıfıra vurmuyorsa bu seferde açmalısın... yani en iyi ayarı kulakların yapar...filmini oynattığında.... izlediğin oynatıcının orta sesinde iken herşey temiz duyuluyorsa sorun yoktur....duyamıyorsan ve sesi açmak zorunda kalıyorsan... ses seviyen düşük kalmıştır...yada tam tersi pik vuruyorsa .... sesler patlar....Ne kadar standart kayıt alırsan al.. nihayi son şeklini sen ve kulakların belirler 😉

Yani eksi sonsuzdan çıkan sinyaller sıfırı geçmeyecek....yine en yüksek sinyaller altında da kalmayacak.... kayıt esnasında mic den uzak kalınabilir...yada fazla yaklaşılabilinir.. ona göre....seviyeleri...ayarlarsın vs vs .......... standart budur ama işi bilenler elli bin etken daha sayacaklardır... 🙂

Hangi programı kullanıyorsan kullan ses kısmında mutlaka desibel göstergesi vardır renkli bir şekilde, işte ona bakacaksın, en yüksek sesler sarıyı geçmeyecek şekilde, sesleri de olabildiğince yeşilin en üst seviyelerinde tutarak yapacaksın AŞIRI kaba bir şekilde özetlersek. Bu yeşilden sarıya geçiş genelde -2 desibel civarlarındadır, 0 a vuruyorsan patlatıyorsun demektir genelde. En azından Premiere'in göstergeleri o şekilde, ben o şekilde yapıyorum genelde.

Aklında şu olsun, tüm sesler birbiriyle dengeli, aynı karakter filmin neresinde konuşuyorsa konuşsun aynı tonlarda aynı yükseklikte çıkıyorsa sesi ve aşırı da yüksek değilse o ses, sorun yok. Dengeli olmak önemli, aşırı kısık olmamak ve patlatmamak önemli.

Daha ötesi için uzmanına gitmen lazım zaten.

Bu arada sesle uğraşırken mutlaka mutlaka mutlaka ama mutlaka kulaklarını tamamen kavrayan kulaklıklarla çalışmalısın, tabii özel ayarlanmış kaliteli mi kaliteli, pahalı mı pahalı monitörlerin ve ses izolasyonu düzgün yapılmış bir odan varsa o ayrı.

mesela ben son olarak kulagımla ölçüm yaparken,hoparlörün ses ayarını tam ortaya getiriyorum ve öyle dinliyorum ve ona göre ayar yapıyorum.doğru bir yöntem olabilirmi bu?

Senin sorduğun konu desibel şiddeti ile ilgili olabilir ama farklı bir tavsiyede daha bulunmak isterim. Gerçek sese en yakın hoparlörlere "referans monitörü" denir. Record, Mix & Mastering ile uğraşan kişiler yada şirketler genelde monitör kullanır. Aynı zamanda güzel bir ses kartıda önemlidir. Hani ses üzerine biraz daha güzel bir iş çıkarmak isterim yada ilerde düşünüyorum diyorsan bir araştır derim. Referans monitörlerinde kullandığınız alanın önemi büyüktür. Ev kullanıcısı için 15 watt - 24 bit/96 kHz lik bir monitör her türlü yeter (Buna uygun 24 bitlik bir ses kartı ile). Yardımcı olabildiysem ne mutlu bana. İyi forumlar. 🙂

Edit: http://www.sahibinden.com/ilan/alisveris-muzik-studyo-ekipmanlari-m-audio-bx5-d2-referans-monitoru-sifir-4-gun-kullanildi-93582220/detay " onclick="window.open(this.href);return false;

benim kullandıklarım http://www.hepsiburada.com/liste/roland-ma-15d-mikro-monitor/productDetails.aspx?productId=musiczhl2228&categoryId=404124 " onclick="window.open(this.href);return false;

kharon hakkaten yardımcı oldun,herkesten yeni bişeyler ogrendim burda ancak biraz daha amator çağlı düşünürsek sanırım,desibel şiddetinden bakmak yeterli olur umarım:)

Ses seviyelerini en iyi öğrenmek için başkaları nasıl yapmış ona bakmak lazım. Örneğin tarzınız olan bir filmi bütün olarak premiere'in içine atarsınız, sadece konuşma varken, efektlerle veya müziklerle beraber maksimum kaç desibel'e vuruyor not alırısınız ve kendi filminize de uygularsınız. Çoğu filmde gördüğüm konuşma ses seviyesi maksimum -6 civarında. Yani tam 0'a getirmek doğru olmayabilir.

Sesin duzeyi hedef gosterim ortami goze alinarak degerlendirilmeli. Ornegin sinema salonunda gosterime girecek film ayri, sadece TV uzerinden izlenecek ayri referans ayarina gore ayarlanir cunku her ortamin dinamik ses derinligi yani sergileyebilecegi ses menzili farklidir. Buna gore ornegin TV yayinini hedefleyen bir calisma icin -12 dB referans alinmalidir. Sinema salonuna girecekse -18 dB ya da hatta -20 dB referans aliniyor. Reklamcilikta ise cok yuksek degerler kullaniliyor. Mixte -9 dB limit iken voice-over'ı 0 vu ve +3 dB'de peak olabiliyor.

Kayit alirken ne yaparsaniz yapin 0 dB'nin ustune cikmayin. Kayit harici arac ile aliniyorsa ilk yapilmasi gereken sey ortamda icerige ait ses yokken giris input level ayari ile barlarin 0'a dayanmasi, diyaloglar basladiginda da toplam araligin %75-80'ini gecmemesidir. Yani kayda girmeden once temel giris ayarini dibe dayamali, diyaloga gore arttirarak ortamdaki en iyi deger bulunmalidir. Ses gerekirse az olsun, biraz dusuk olsun ama asla ve asla clip degerinin yani en ust degerin ustune cikmasin. Sesin en yuksek oldugu an ya da sahneyi test edin (bagirma, kapi carpmasi, ortam muziginin en yuksek oldugu an vb.) Az sesi arttirmak kolay.

Ek olarak esas sorunun ses seviyesi degil de diyalog, arka plan muzigi ve foley vb efektlerin orani oldugu hatirlanmali. Benim TV uzerinde bir sey izlerken en cok yasadigim sorun diyaloglarda sesi acmak zorunda kalirlen muzik ve efektli sahnelerde hizla kismak zorunda kalmam. Bunun nedeni de sinema salonuna optimize ses ayarinin yayina verilmesi. Muzik yuksek, diyaloglar kisik kaliyor.

Bir de ne yapin edin ama cekim ortamindaki telefon ve ozellikle devamli internet erisimi olan smartphonelari kesinlikle kapatin. Gecen hafta 2 gunluk calismamin harici ses kayitlarini sadece bu yuzden kullanamadim. Nedeni de roportaj yapilan kisinin IPhone'unun cebinde acik olmasi imis. Kamera ses kaydi ile kurtardim ama oda yankisi sorunu oldu. Konuşmaciya 2 metredeki Canon uzerine takili Rode belli belirsiz interferans alirken masa ustunde duran ve billur kalitede hem de dual kayit yapan Tascam korkunc parazit yemis. Aletin basinda kulaklikla monitor yapacak adam da olmayinca farkedilemedi. Mumkunse sadece ama sadece ses isi ile ilgilenecek birisi monitor yapmali. Tascam'i oldukca kisik tutmustum ve post asamasinda hafif noise reduction ile sorunsuz olurken birden patlayan parazitler herseyi berbat etti. Cekim aninda farkedilse idi cok iyi olacakti.

Ek olarak esas sorunun ses seviyesi degil de diyalog, arka plan muzigi ve foley vb efektlerin orani oldugu hatirlanmali. Benim TV uzerinde bir sey izlerken en cok yasadigim sorun diyaloglarda sesi acmak zorunda kalirlen muzik ve efektli sahnelerde hizla kismak zorunda kalmam. Bunun nedeni de sinema salonuna optimize ses ayarinin yayina verilmesi. Muzik yuksek, diyaloglar kisik kaliyor.

Şunun sebebini yıllardan sonra öğrendim ya, of artık ölsem de gam yemem, sağol Fulgura, sağol FF. Kafayı yiyordum la yıllardır bilgisayarda film izlerken bir ses aç bi ses kıs, nedeeen needeeeeeeeen diye çığlıklar ata ata..

yeni konu açmaktansa konuyu hortlatmaya karar verdim yıllar sonra 🙂

Fulgura hocama sorayım,açıklaması yeterli aslında ama emin olmak için soruyorum.Diyalogsuz bir kısa filmimi festivallere göndermeyi planlıyorum.Sesler hep sonradan eklenmiş rüzgar sesi,doğa,ateş ve müzik gibi seslerden oluşuyor.

Bu sesleri kurguda -12 ve -18 arasında tuttum.Acaba gönderilecek festivaller için çok mu az yoksa idealmidir?

Normalde o sesler o değerlerde durur ve diyaloglar daha yüksek olur ama sizde diyalog yokmuş. O zaman aslında arka plan sesleri karakter kazanmış olur ve sadece arka plan sesi olmazlar. Bu nedenle sizin yerinizde ben olsam -10 ve -4 arası yapardım ama bu iş sadece değer belirlemekle olmaz. Diyalog olmadığına göre rüzgar vb hepsi dikkat çekecektir. Bunların hangisini vurgulamak istiyorsunuz, hangisi içerikle doğrudan ilgili vb onları sizin karar vermeniz gerek. Patlama olmadığı sürece sesin yüksek olması (-4 dB civarı) sorun değildir. Dİnlerken kısılır. Az ise ya da oransız ise sorun olur daha çok.

Kanallar peak seviyesine göre çalışıyor genelde hem Türkiye'de hem yurtdışı için ortak olarak gördüğüm ender standartlardan. En yüksek peak seviyesi -10 (Bilemedin en fazla -8) Db olarak istiyorlar peak'leri. İnsan sesinin peak'leri bu seviyede olması lazım müzik 2 Db daha yukarı vurabiliyor yerine göre. Düşüklük açısından birşey diyemeyeceğim ama genelde farkettiğim -10Db ve -20 Db arasında oluyor duyulması gereken sesler. Sinema veya diğer ortamlar için kurallar nedir ama o konuda herhangi birşey iddia etmem.

Ek: Peak de (Geçen gün kullandığım bir tabir yanlış anlaşılmış bunu da açıklayayım dedim) bir ses parçasının (Hece-kelime, müzik de vuruşlar vs.) en yüksek seviyede olduğu an. Kurguda dinlerken yanda audio meter'da rahatça görebilirsiniz zaten, Mesela La-le-li diye bir kelime de ses 3 kere peak yapar bu da o hecelerin peak noktasıdır. İşte o peak'lerin -10 en fazla -8 Db olması lazım. Müzikte de -8 Db en fazla. Ama miksajcılarda fark ettim sahneye eşlik eden değil de sahnenin önüne geçen müziklerde (Konuşma olmayan anlarda badabam badabam diye olan) diyalogların peak'lerinden en fazla 2 Db yukarıda oluyor. Diyalogun altından akanlar da tabi ki de çok sağlıklı birşey diyemem doğal olarak diyalogun peaklerini gördüğüm için.

Filmde en sonda 3 ayrı track ortatya çıkacak varsayılır: Diyalog, Ses efektleri ve Müzik (soundtrack). Kesin kural değil ama diyalog -15 ile -10 arasında yer alır diye bilinir. Soundtrack için kesin bir dB yoktur ve miksajı yapan kendi kulağına güvenir. Örneğin bir projede -16 ile -12 dB arası ortalama diyalog gezdi ama -6 dB'de peak yaptı. -3 dB'ye kadar da yolu var sonuçta bağıran çağıran insanlar varsa ama bir şey gözden kaçar diye burada duruyoruz genelde yoksa teoride -1 dB'ye kadar gidersin.

Filmin bireysel bir kimliği olduğu için filmden filme değişebilir. Ayrıca evinde 7+1 ses sistemi olan var, sinema salonu var vb bir sürü dinleme ortamı var. Bunların hepsine birden hitap edemezsin. Karışık iş bu aslında. Diyalogda fısıltı varsa diğer her şey buna denklenmeli sonuçta. Yani bu rakamları yazıyorum ama sanki bu soru "filmi f cinsinden kaç stopta çekeyim?" gibi bir soru bu. Karanlık ortam var, aydınlık ortam var ve bu değer senin vereceğin bir karar.

TV'de olay farklı. Yayında sinyal standardı var ve diyalog -10 dB'de sabitlenir ve tüm sinyal de hiçbir zaman -6 dB'yi aşmaz. Son zamanlarda bu konuda bir değişiklik oldu mu bilmiyorum ama geneli budur.

Geçen hafta nemenem şeymiş bu diye Game Of Thrones'un ilk 3 sezonunu izledim tatil bahanesiyle. Diyaloglar Breaking Bad'de olduğu gibi mixlenmiş. Dİyalog varken dip gürültüsü de yükseliyor ve cümle aralarında bile dipleri sıfırlamışlar. Yani arka planda bir soundtrack var ve bunun düzeyi tam bu dibi bastıracak kadar tutulmuş. Diyalog girince dip de duyuluyor ama cümle araları ya da kısa duraklamalarda bile sıfırlamışlar ve sıfırladıkları anlarda da aynı derecede soundtrack artıyor gibi. Normalde bunu farketmiyorsun ama bir kez dikkat etmeye başlayınca farketmemek de mümkün değil. Bir noktada rahatsız edici geldi bana. Dünyanın en pahalı projelerinde bile sonuçta canlı kayıt aldıkları için dip gürültüsü var ve tüm iş ses miksajcısının emeğinde bitiyor. Adam nakış gibi işlemekle görevli tüm o sesleri. Seviyeler burada devreye giriyor işte. Mesele tam ortada ve dalgalanmayan bir orta değer tutturmakta. Patlama bile olsa 0'a vurmayacak ama aynı anda diyalog varsa o hala anlaşılacak. Ezberimde değil ama Dolby sistemlerde dialnorm diye bir şey vardı ve sanırım bu orta değer tutturmakta kullanılıyordu.