Tersten başlayayım, bildiğin programı kullan. Başka program tavsiye edebilirim bir sürü program var ama bildiğin program şu aşamada en iyisidir. Kurgu yapacağım diye oturup program öğrenmeye çalışmak da var.

Ses kurgusu nasıl etkili olur çok ucu açık soru, bir cevabı olduğuna emin değilim. Ama bilinen bazı ses kugusu örnekleri var onlar kullanılırsa işiniz daha profesyonel gözükebilir. Örnek olarak, görüntü girmeden sesin girmesi hemen her filmde karşımıza çıkabilecek bir şey. Yani kanalizasyonun içinde iki kişinin konuştuğu bir sanhede acı acı çalan bir telefon sesi ve sonraki sahnenin girişinde birinin telefonu kaldırması gibi. Yerinde kullanıldığında etkisi olduğu da muhakkak. Geçişler için de filminize uygun ses efektleri kullanılması etkiyi artırır.

Genel olarak dikkat edilmesi gereken şeyler sahne ve plan geçişlerindeki ses değişimlerinin rahatsız etmeyecek algıyı bozmayacak şekilde ayarlanması, ses seviyesinin genel olarak aynı seviyede tutulması, patlayan yerlerin traşlanması gibi unsurlar. Bunlar filminizin profesyonel iş gibi gözükmesinde etkili olur.

Dip ses meselesi de önemlidir. Dip ses temizleyen plug-in ler var ve bunların temel mantığı hep aynıdır. Dip ses yaratan frekansları traşlarlar. Çok ilerlemiş olanları önce ses örneğini etüd edip ona göre ayarlarken, hazır plug-in ler belli bazı frekansları traşlayarak bunu yapmaya çalışır. Bunu yaparken ortaya başka sorunların çıkmayacağını düşünmeyin. Çoğu zaman ses boğulmasına yol açarlar. Çünkü genel olarak "hisss" sesini temizlemeye ayarlanmışlardır ve bu da "tiz" frekansların traşlanması anlamına gelir. Dikkatle uygulanması planlar arasında fark yaratmayacak şekilde uygulanması lazım, yoksa temizleyeyim derken berbat etme şansı da var.

ben, nacizane, ses kurgusu için yine sony vegas'ı kullanıyorum. kanal dengesi/ses seviyesi/çok katmanlılık vs. gibi standart özellikleri yeteri ölçüde sağlıyor. görüntüden de uzaklaşmadığım için çok hızlı bir şekilde seste ya da görüntüte değişikliğe gidebiliyorum. ha sıra sesi temizlemeye gelince tabi işler değişiyor. bu durumda adobe audition'da gerekli yerlerde parça parça temizliğe gidiyorum.

ayrıca gürültü giderimi için daha iyi sonuç arayışında değil de değilim hani. şu forumda sonic foundry noise reduction direct-x eklentisinden (*) bahsedilmiş: http://www.muziktek.net/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=745 . bahseden arkadaş da işlemin başarımından memnun gibi...

sickman, senin normalde izlediğin yol (program/eklenti) nasıl ? ne tavsiye edersin ?

* http://www.sonicspot.com/noisereduction/noisereduction.html

Ben Nuendo kullanıyorum. Sadece ses işlemek ve kaydetmek için yapıldığından görüntü ile ilegili bir işlevi yok programın. Film sesleri için diyebileceğim şey seslerin yerinde düzgün kaydedilmesi önceliği var her zaman. Görüntüye, kadraja ayrılan zaman kadar sese ve kalitesine de zaman ayrılmalı. Yapım sonrasında yapabilecekleriniz kısıtlıdır sonuçta. Ben gürültü temizleme taraftarı değilim genelde de fazla uygulamam bunu. Sesi bozma olasılığı çok yüksek. Onun yerine kaydederken dikkat edilmesi çok daha kolay ve çok çok daha başarılı sonuç verir. Gürültü olan yeri ses ve müzikle desteklemek te başka bir çözüm ayrıca.

Bazen sadece diyalogları kesip geri kalan boşlukları kendi düzenlediğim ortam sesleri ile doldurduğum da olmuştur. Ama bu işlem iyi sonuç versede çok uğraştırıcı bir yol. Çok doğru uygulanması lazım. Sonradan koyacağınız ortam sesleri ile bir çok şeyi halledebilirsiniz. En çok yaptığım şey de aynı sahnenin içinde olan diyalogsuz bir yerden ortam sesini alıp çoğaltarak arızalı yerleri doldurmak olmuştur. Tavsiye ederim.

Bir de Adobe kullananlar için Sound Booth diye bir program var. Muhtemelen Adobe'nin diğer programlarına benzer bir arayüz kullanıyordur, kullanımı o açıdan rahat olabilir. Ben denemedim zamanım ve ihtiyacım olmadı ama gürültü temizlemek konusunda iyi olduğunu gördüm videolardan. Tabi nasıl kullanılır bilmiyorum.

Teşekkürler bilgilendirmeler için. Aşamaları buraya yazacağım. Ortasında girip yorumlarınızı yazarsanız sevinirim.

Aslında şu ana kadar hiçbir program kullanmadım.
Hep kurgu programının kendi içinden halletmeye çalıştım ses mevzusunu.
Ama birkaç filmi kulaklıkla izleyip -gece geç saatlerde izlediğim için gürültü olmasın diye- ses kurgusu dediğimiz şeyin bir filmi ne kadar etkili hale getirdiğini farkedince bu meseleye de eğilmek gerektiğini anladım.

Neyse, şu anda audition'da bir noise reduction denedim. Sesi doğal olarak biraz mekanikleştiriyor, özellikle kulaklıkla dinleyince derinden gelen vicuv vicuv:) biçiminde mekanik sesler var. O yüzden %100 değil, %40 dolaylarında bir noise reduction hem arkada belli bir miktar dip ses tutuyor, ki bence daha iyi, hem de mekanik sesi azaltıyor. Ama hala istediğim net sonucu alamadım.
Bir de sony'nin şu çok övülen noise reduction plug-inini deneyeyim. Zira o sildiği bazı seslerin yerini benzerleriyle dolduruyormuş.
Nasıl oluyor bilmiyorum ama deneyelim.

...
sesin çekimde kaliteli alınması gerektiğine sonuna kadar katılıyorum. ancak ufak tefek şeylerden dolayı bile iki plan arasında dip ses farkı olabiliyor. bu durumda atıyorum iki açının da seslerini temizleyip, ortak bir gürültü üzerine oturtuyorum. yani aslında gürültüyü silmiyorum, değiştiriyorum. ki zaten gürültüsüz de gerçekçi bir ortam sesi olmuyor, ama devamlılık hatası olmaması için sürekli bir gürültü gerekli oluyor. aynen senin dediğin gibi sağdan al soldan al yamalarla ben de arka plan seslerini oluşturuyorum. ama işte yer yer belirli bir oranda temizlik gerekiyor.

sound booth'u bilmiyorum ama audition bana şimdilik yeterli geliyor açıkcası. ayrıca adobe'un aynı kulvarda iki yazılım çıkartmasını tam anlayamadım, belki audition eskidir ? ayrıca bu akşam önceki girdimde bahsettiğim eklentiyi de denemeye çalışacağım sanırım.

fırat haklısın, ayarında kullanmak lazım temizlik işlemini, yoksa çok plastik ekolu salak bir sonuç çıkabiliyor, doz aşımına dikkat 🙂

Audition CS3 ile bitti biraderim. CS4'den itibaren Soundbooth artık.

Bu konuda diyeceklerim var ama okuldayım şu an yazamıyorum, evde yazarım.

Herkesin bayıldığı, benim ise hiç sevmediğimden dolayı adımı jeneriğine yazmadığım Enjeksiyon'un seslerini biz tamamen Premiere'de yaptık. Sesleri yaptık demek de hatalı. Kesmeler arasına yumuşatma koydum, tüm sesleri de ortalama bir değere getirmeye çalıştım o kadar. Millet eridi bitti.

e o zaman ben de soundbooth'a geçeyim canım, benim ki de eski kafalılık olmuş.. seçmemiştim CS4 kurarken, audition iyi diye 🙂

Umarım sorularla sıkmıyorumdur. Ve sorular aptalca geliyorsa da kusura bakmayın öğreniyorum.

Sesin sağ-sol dengesi kafamı karıştırıyor biraz.
Dialoglarda atıyorum, sağda konuşan birinin sesi sağ hoporlörden mi gelmelidir daha çok?

Ya da uzakta olan bir televizyon var diyelim yakın çekimde sesi daha çokken, uzak çekimde ses azalmalı mıdır? TV sesini daha sonradan ekleyeceğim için soruyorum normal çekimde doğal olarak uzaktan gelir.

Düzenleme: Dip ses temizlemeyle ilgili Sound Forge'un cidden övüldüğü kadar iyi olduğunu gözlemledim.
Dip sesi atmasına rağmen mekanikleşme söz konusu değil kulaklıkla dinliyorum.

Diyalogların sağdan soldan gelmesi pek kullanılan bir şey değil. Ortadan vermen daha yerinde olur. Ses effektlerini sağa ve sola panlayabilirsin. Televizyondan uzaklaşsan bile sesi aynı kalmalı, ama tabi sahneye göre değiştirebilirsinde. Sahneyi görmeden söylemek zor.

Ayrıca sormaktan çekinmesin kimse, portakal mıyız sıkılalım. (Özgür yaz bunu)

Kerem'e iki konuda da katılmıyorum. Katılmıyorum derken "bu böyle olmaz" diye bir şey yok. Tamamen yönetmenin tercihine, yani o sahnede verilmek istenen etkiye bağlıdır.

En güzel örnek Seven'ın açılışı olacaktır sanırım. Normalde Hollywood filmlerinde ev sahnelerinde sokak gürültüsü ya hiç duyulmaz, ya da çok az duyulur. Seven'a bakın, sokak sesi son derece baskındır ve abartılmıştır. Çarpık ve rahatsız edici kadrajla birleşince karakter psikolojisini yansıtmasından da öte acayip rahatsız edici bir atmosfer oluşturur. Ama ne bileyim, Pineapple Express'te iki eleman evde ot çekerken arkadan abartılı bir sokak gürültüsü gelse hem rahatsız edici hem de eğreti olur. Önemli olan sahnedir yani. Ya da Yumurta'nın jeneriği örneğin, eksiltme tekniğiyle sadece sesle çok güzel bir anlatım var.

Buradan esas demek istediklerime bağlayabilirim.

Ses kurgusu denmiş ama foleyden hiç bahsedilmemiş. Türkiye'de fazla önemsenmese de, yani iyi yapılmasa da çok önemli bir konudur. Kerem'le bir dönem konuşuyorduk, param olsa açardım bir foley stüdyosu diyordu, değişti mi fikri bilmem :).

Evet ne diyorduk, hah, foley nedir? Foley candır. Foley is a term used to describe a process of creating post-production sound effects for enhancing a soundtrack diyor wiki. Yani bir sahneyi geliştirmek için kaydettiğiniz tüm sesler foleydir (diyaloglar dışında). Tabii sette kaydedilenleri kast etmiyoruz. Sette kaydedemediğiniz ya da yeterince iyi olmayan, veyahut Kezzap'ın yukarıda dediği gibi işte televizyon vs. sesleri foleye girer. Bir sahneyi vezir de rezil de edebilen bir şeydir foley. Örneğin birdahaki sefere dikkat edin, izleyeceğiniz yabancı dizilerin çoğunda kapı açılıp kapanma sesleri aynıdır (ben ettim, oradan biliyorum). Sebebi havuzdan kullanmaktır tabii. Ses kütüphanelerini kullanmayı sevmiyorum. Sese cidden önem veriyorsanız, alacaksınız kayıt makinesini (olmadı kamera ama onla daha zahmetli), alacaksınız mikrofonu, çıkıp tüm sesleri kaydedeceksiniz, evde de uğraşacaksınız. Biz ağzımızla elimizle yapıp koyduk, bir kişi bile anlamadı :). Muhteşem zevkli bir iş bence foley. Örneğin o muhteşem karizmatik ışın kılıcı sesi bildiğiniz 35mm film projektörü sesidir, ya da Yüzüklerin Efendisi'ndeki o inanılmaz korkutucu Nazgûllerin çığlığı tizleştirilmiş eşek anırmasıdır vs. vs. vs.. Sahnede görünen veya görünmeyen her şey ama her şey foley stüdyosunda kaydedilip filme eklenir.

Bu Türkiye ve özellikle de kısafilmlerde pek yapılmaz. Yapılsa da çok fena batırılır, diyalogdan fazla duyulan ayak sesleri, gerçekçi olmayan silah patlamaları vs.. O nedenle bir şeyin sesi sırıtacağına hiç olmasın daha iyi derim ben (tabii silah patlatma gibi bariz olması gereken efektlerde sesi kaydetmek gibi bir imkanınız da yoksa el mahkûm).

Neyse, uzun bir konu.. Sadece foleyden bahsettik ama ses kurgusu deyince içine her şey giriyor. Foley+diyalog+ses+müzik>mix>master>re-re master. Aşamaların hepsi tek tek konuşulmalı ve birbirleriyle uyumları da tartışılmalı tabii. Asla kesin doğru bir cevap yok. Ama uzun evet.

Bana katılmadığın yerleri anlamadım. Ses-foley derken uçtun gittin mi ben mi kaçırdım.

Diyaloğun ortadan verilmesi ve uzaklaşan televizyon sesi fikirlerine katılmadım, ama dediğim gibi tamamen sahnenin nasıl çekildiğine ve ne anlattığına bakar.

E diyalog ortadan verilir bunun sağı, solu, yönetmen tercihi olmaz. Uzaklaşan görüntü için katılıyorum ama, tercih.

Sağı solu şiddetle bir tutmamak lazım tabii :). Şiddeti ile oynanmaz demişsin gibi algıladım da bir an. İnsan sesi sadece böyle biri sesleniyorsa sağdan soldan ya da bağırıyorsa vs. uydulardan veriliyor.