Sinema destekleri adil mi?

Alin Tasciyan
[email protected]

Sinema alanindaki devlet destekleri adil bicimde mi dagitiliyor? Bana kalirsa adil dagitilmiyor, bu konuda daha once birkac yazi yazmistim. Kultur ve sanat alanina dair somut olculer belirlemek cok zor. Hangi yapit daha degerlidir? Hangi etkinlik daha onemlidir? Bu sorulari dikkatle yanitlamak gerek ki Kultur ve Turizm Bakanliginin verdigi destekler adil olabilsin. Kime ve neye, ne zaman ve ne kadar destek verilecegine dair bir onem ve deger skalasi olusturmak, bir bareme gore miktar belirlemek, miktarlarin orantili olmasini saglamak amac edinilmeli. Bir kurul olusturup onlara danismak gibi dolayli bir cozume de gidilebilir ama sonucta kurulun da belirli olcutlere ihtiyaci olacaktir. Partizanliktan, kisisel iliskilerden ve ekonomik kriz gibi donemsel etkilerden kurtarilmis bir sistemin gelistirilmesi sart.

Telif Haklari ve Sinema Genel Mudurlugunun yurt disinda ulkemizi temsil eden filmlere, ulkemizde duzenlenen film festivallerine, yurt disinda duzenlenen toplu Turk film gosterimlerine, cesitli film pazarlarina katilima verdigi destekler topluca ele alindiginda ortaya cikan manzara rahatsiz edici. Cunku destek dagitimi sistematik degil. Aldigim notlara gore, destek miktarlariyla filmlerin ve etkinliklerin niteligi uyumlu degil. Yine bazi kurumlarin esdeger etkinlikler duzenleyen diger kurumlardan belirgin bicimde daha fazla destek aldigi goze carpiyor.

Hazir Turkiyenin film sektorunun hatiri sayilir bir bolumu bugun baslayacak olan 16. Adana Altin Koza Film Festivali dolayisiyla bir araya gelmisken ve yarin saat 12.00de Turkiye Sinema Platformu sorunlari konusmak uzere Bakanlik ve Genel Mudurluke gonderdigi acik mektup uzerine bir basin toplantisi duzenleyecekken destek meselesini tartismakta yarar var. Yerel yonetimler ve hukumet arasindaki parti farkliliginin kulturel alanda surtusmelere neden olmasi sorununu ve bazi kurumlarin ayricalikli olmasini daha sonra ele alacagim. Once filmler duzeyinde soruna el atmakta yarar var.

Bir festivalden cok bir tur fuar olan, televizyon programlarinin da kabul edildigi 12 ayri yarismasi bulunan, yillardir 600 - 900 arasi yapima odul dagitan, odul heykelcikleri para karsiligi adrese teslim satin alinabilen Houston Film Festivalinin hicbir prestiji yok sinema dunyasinda. Ama Mahsun Kirmizigulun ‘Beyaz Melek filmine bu festivale gitmesi icin 40 bin YTL verildi. Ote yandan dunyanin en koklu film festivali, A sinifi festivallerin atasi olan Venedik Film Festivalinde Altin Aslan icin yarisan ‘Sute 25 bin YTL verildi! A sinifi festivallerin butce ve cap acisindan uc buyukleri olan Cannes, Venedik ve Berlin arasinda da Kultur ve Turizm Bakanliginin son derece net bir siralama yapabildigine hayretle tanik oluyoruz. Çunku ‘Sutun aldigi 25 bin Cannesda Altin Palmiye icin yarisan, ortak yapimcisi Fransanin onde gelen sirketlerinden Pyramide olan ‘Üc Maymunun aldigi 125 binin beste biri! Demek ki Venedik, Cannesin beste biri kadar onemli bir festival!

Berlinale ise en azindan ceyregi ediyor olmaki yan bolumu Foruma secilen ‘Hayat Var da 25 bin YTL aldi. Ayni festivalin Generations bolumunde yarismaya secilen ‘Mommoya 20 bin verildi. Oysa Turk sinemasina bugune kadarki en buyuk odullerinden Altin Istiridyeyi kazandiran ‘Pandoranin Kutusu, A sinifi festivallerin uc buyuklerin hemen ardindan gelen en prestijli etkinliklerinden San Sebastianda yarisirken 10 bin YTL yeterli gorulmus. Venedikte Elestirmenlerin Haftasina secilen ‘Iki Çizgiye ise bunun iki kati odenmis. Locarnoda Altin Leopar icin yarisan ‘Sonbaharin aldigi para da 20 bin YTL. ‘Gitmekin FIPRESCInin odulleriyle one cikan bir festivaller festivali olan Palm Springs Festivaline katilimi ise cok onemsenmis ve 30 bin YTL gozden cikarilmis.

Bakanligin olcutlerini destek rakamlarindan yola cikarak belirleyecek olursak Turkiyenin film basarisindaki baslica hedefi Cannes ve Oscardir. Karistiriyor olabilirim, affedin, yanlis bilmiyorsam ‘Üc Maymuna Turkiyenin aday adayi secilmesinden sonra 250 bin verildi, Yabanci Dilde En Iyi Film dalinda son dokuz film arasina girince 200 daha odendi. Demek bu dunyada Yabanci Dilde En Iyi Film Oscarindan buyuk odul yok!

Cannes ve Oscar yabana atilacak hedefler degil, ama Yesim Ustaoglu ‘Pandoranin Kutusu ile San Sebastianda yarisip en buyuk odul olan Altin Istiridyenin yani sira En Iyi Kadin Oyuncu Odulunu de Tsilla Chiltona kazandirirken 10 bin YTL ile yetiniyor, Mahsun Kirmizigul her basvuranin kabul edildigi Houstondan 828 odulden ikisini alarak donmek icin ondan dort kat fazla destek aliyorsa ortada bir yanlislik olmali.