Sektörde faal ve etkin iki yapımcı olan Yamaç Okur ile Serkan Çakarer'in sinema sektörüyle ilgili gündem ve genel değerlendirmeleri. Muğlak bildiğiniz konulara açıklık getirebilecek iki sinemacıdır kendileri.
Bağımsız, çok güzel bir konu paylaşmışsın. Özellikle ilk tartışma konusu “telif yasası tartışmaları” bölümünü herkesin dinlemesini öneririm. Böyle bir başlık açmayı da düşünüyordum. Hatta bu konu üzerinde biraz durulması gerektiği kanaatindeyim.
İlgili mevzuatta şöyle bir tanım vardır;
FSEK m. 8/3’de “Sinema eserlerinde; yönetmen, özgün müzik bestecisi, senaryo yazarı ve diyalog yazarı, eserin birlikte sahibidirler.
Bir bütün olarak baktığımızda bağlantılı hak sahipleriyle beraber “Yapımcı – Yönetmen – Senarist – Müzisyen – Animatör” bir eserin sahipleri sayılıyor.
Oyuncu ise ilgili mevzuatta “icracı sanatçı” olarak tanımlanmıyor. Yani bir belirsizlik var. Hal böyle olunca telif yasasının dışında kalıyor. Oyuncunun bir film – dizi ile olan kanuni hakları “İş Kanunları” kapsamında değerlendiriliyor, dolayısıyla oyuncu, prodüksiyon ekibinden herhangi bir çalışan gibi görülüyor.
Bununla ilgili bir yasa çıkması yönünde cast ajansları, oyuncular ve oyunculuk meslek odaları / sendikaları çok ciddi bir çalışma yapmışlardı. (iş sokakta yürüyüş / eylem yapmaya kadar gitti) . Oyuncu, "telif haklarına" sahip olmalıdır ve film nerede gösterilirse gösterilsin yukarıdaki bağlantılı hak sahipleri gibi telif almalıdır talebi olmuştu. Ancak Yargıtay bu taleplerini mevzuat gereği geri çevirmişti. Dolayısıyla yasalarda değişiklik ve düzenlemeyi yapacak olan bakanlar kuruludur.
Bu yasa olmadığı halde bir çok menajer / cast ajans veya oyuncu, “sanki yasa varmış ve uygulanıyormuş gibi” telif hakkı talebinde bulunabiliyor. Mesela internet'te yer alan “yapımcı – oyuncu telif sözleşmesi”örneklerini (kimler tarafından düzenlendiği belli değil) kişi ya da kurumlar, sözleşme serbestisine dayanarak uygulanması hususunda dayatma yapabilmektedir. Güvenceleri ise yasalardaki boşluklar ve belirsizliklerdir.
Böyle bir talep var ancak bu talep ne kadar yerindedir? Yapımcı dediğimiz kişi Mercedes’le dolaşan veya fabrikaları olan birisi olmadığına göre “benim telif hakkımın üzerine yatıyor, benim üzerimden kar sağlıyor” gibi bir söylem hangi dayanaklarla ortaya atılıyor?