Sekans nedir, önce onu belirtmek lazım sanırım.
Sekans, aynı anda ve yerde süregiden olaydır. Örnek, Neo'yla Smith'in metrodaki kavgaları bir sekanstır.
Tek bir mekanda ve arada başka olay geçmeden belirli bir zaman diliminde olur bu olay.

Ancak bazı özel durumlarda sekans dediğimiz şeyi, bu zaman ve mekan gerekliliklerinden muaf tutmamız mümkündür.
Örnek: Neo, 3 tane ajandan kaçmaktadır. Bu kaçış, tek bir mekanda süregitmese de tek bir zamanda (yani ardışık dakikalar boyunca, araya başka olaylar girmeden sürdüğünü biliyoruz neticede) geçtiğinden,i "ajanların Neo'yu kovaladıkları sekans" dememiz yanlış değildir.

Şimdi gelelim İnarritu'nun sekans olayına. Aslında temelde her sekans bir kısa filmdir. Yani her sekansın bir girişi, gelişmesi ve sonucu vardır. İşte İnarritu, filmi oluşturan sekansları, ardışık biçimde değil karmaşık biçimde verir. Örneğin: sekans 1-2 ve 3'ümüz var dyelim. Bunlarında her birinin giriş, gelişme ve sonucu var. Normalde 1 gir-gel-son + 2 gir-gel-son + 3 gir-gel-son olacağına İnarritu, 2son-3gir-1gel + 2 gir-1son-3gir falan gibi, tamamen karmaşık bir şekilde kurgular.

BU noktada, bunu ilk kez yapan adam bu değil. (Ki bu arada, tüm bu sekans kurgusu olayını İnarritu üzerinden konuşuyoruz ama aslında bu yapıyı enfes biçimde yaratan kişi İnarritu'dan çok ilk 3 filminde İnarritu'nun senaristi olan Guillermo Arriaga'dır) Birçok filmde bu var. Ama İnarritu'nunuygulaması biraz farklıdır. Onu farklı kılan, bunu neye göre yaptığıdır.

BUfark şudur: Normalde bu sekansların karmaşık kurgulanması tercihi, hikayeyi daha akıcı, soru ve merak uyandırıcı kılmak, sürükleyici hale getirmek için kullanılır. Yani atıyorum 45 dakikalık bir hazırlık sürecini ardarda vermek yerine, 5 parçaya bölüp vermek daha az sıkıcı olacaktır. İnarritu ise bu hesabı yapmaz. O tamamen duygusal bir akış izler. Her sekans (ve öykü. Çünkü üzeirne konuşutğumuz sekans kurgusu olayı, 3 filmi içeriyor ve bu 3 film de 3'er öyküden oluşuyor. Bu her 3'er öykünün de birer giriş gelişme ve sonucu var ) yine olması gerektiği gibi birer giriş, gelişme ve sonuç içerir. İnarritu bunları aynı sırayla kullanır ama hangi noktada kestiği, hangi noktada diğer öyküye bağladığı tamamen yönetmenin ve karakterlerinin duygularıyla ilgili birşeydir. Öyle ki, bazen, öykülerden birinin, o öyküyü hiç ilerletmeyen (yani dramatik yapı anlamında bir katkı sunmayan) anları, diğer başka bir öykünün akışını keser. Örneğin, 21 Gram'da Penn ve Watts'ı otelde, seviştikten sonra cıbıl cıbıl oturdukları sekans. Hİç kurguya alınmasa ne eksilik filmden? Hiç.... Bu sekans, başka ir öykünün başka bir sekansını kesiyor örneğin. Filme katkısı nedir? Sadece duygusaldır. Karakterlerin ruh hallerini (ve yönetmenin bunu önemsediğini) göstermektir. Dramatik yapının pek de önemsenmediğini gösteren, filmin hikayesinin akış ritmini düşüren bir sekanstır. Ama İnarritu bunu özenle çekmiş ve kurgusuna almıştır. Ve bu sekanstaki ruh hali, filmin genelinin ruh haline de kendince bir katkı yapmaktadır.

Özetle: hemen her sekans normal şartlarda dramatik yapının bir parçasıdır ve aynı zamanda bir duygu içerir. Ancak sekansların sıralanması ve kurgulanması, dramatik yapı ile ilgili birşeydir. İşin duygu tarafı, bunun belirlenmesinde pek önemli sayılmaz. ....dı İnarritu bunu enfes biçimde uygulayana kadar. Başka filmler de var aslında bu "duygusal sekans sıralaması"nı uygulayan. (Eternal Sunshine of the Spotless Mind gibi) Ama bunu kendine has bir tarz olarak kullanan, tescilleyen ve meramını da daha çok bu yapı üzerinden anlatan ilk herif bu. Ve başka bir herif de yok şimdilik.

Ha.... ÇÖzümleme demiştin....
Bu apayrı birşey.... Çözümleme.... Adamın neyi nerden nasıl kestiğini düşünmeli, yapılan tercihlerin sebebini incelemelisin.
Bu zaten çözümlemek demek. Nasıl çözümlersin? İzleyerek ve üzeirne düşünerek. Bunun başka bir cevabı yok. 🙂

Sahne desen daha rahat anlardı belki.

Tam karşılığı sahne değil galiba. Ayrım, Türkçe karşılık olarak verilmiş. Bir arada planlanan, aynı gelişimi - aynı ortamı paylaşan sahneler bütünü gibi bir anlamı var.

Bir de İnarritu'nun kesisme temalı filmleri bu kesik ve dağınık ayrım kurgusuna uygun. Üç farklı öykü olması, tek kesişme noktasının olması ve keskin bir değişimin yaşanmasından dolayı. Tek çizgide ilerleyen filme uygulamak kolay değildir. Görkem de değinmiş zaten.

Sahne desen daha rahat anlardı belki.

Ben sinemada "sahne"nin ne olduğunu bilmiyorum! 10 senedir de öğrenemedim. Sahnenin bildiğim anlamı, sinemada hiçbir belirli şeyle tam olarak örtüşmüyor gibi.

Aynı şey değilmiş kusura bakmayın.

Sahnenin ne olduğunu bilmeden nasıl film çektin Görkem sen? Sahne olmadan sekans olmuyor kardeş neyini bilmiyorsun?

Plan<Sahne<Sekans<Anlatı (Giriş-Gelişme-Sonuç)

Bunu ayrıca konuşalım.... Aç bi başlık....

Benim açımdan konuşulacak bir şey yok düd. Sen senin kafana uymayan kısımları yazarsan tartışabiliriz, bana açık ve net geliyor.

"ekşın!" ve "kestik!" arasındkai kısma çekim, bir yada birden çok çekimin oluşturduğu zaman ve mekan bütünlüğü olan şeye sekans, sekanslar bütününe de "movie" diyoruz. 🙂 Yanlış mıyım?

Sekans aynı konuyu işleyen bir ya da birkaç sahneden oluşan olaylar bütünü değil miydi? Mesela kaçış, dövüş gibi. Sonra bu sekanslarıda şöyle çağırırız benim bildiğim. Kaçış sekansı, dövüş sekansı vs.

Arkadaşlar.... Mdem bu konuda bazı yanlış anlaşılmalar ve eksik bilgiler var, konuşalım bunu.

Bu tanımları iyi bildiğini iddia eden bir arkadaş yapıversin.

BEnim bildiğim, çekim, kameraya verilen iki komutun arasında kaydedilen şey. Süresi, içeriği hiç önemli değil. Plan dediğimiz şey, bir çekime uygun görülen, çekimde gösterilecek olan görsel malzeme ve bu malzemenin kaydediliş biçimi/kompozisyonu. Yani "kamera pencereyi çekerek başlayıp geri açılıp duvarı genel plan gösterecek. Sonra keseceğiz" dendiğinde bu, sözkonu çekimle alınacak plan anlatılmış oluyor. Sahne nedir, dediğim gibi bilmiyorum? Sekans, aynı yer ve zamanda süregiden olay.

Arkadaşlar.... Mdem bu konuda bazı yanlış anlaşılmalar ve eksik bilgiler var, konuşalım bunu.

Bu tanımları iyi bildiğini iddia eden bir arkadaş yapıversin.

BEnim bildiğim, çekim, kameraya verilen iki komutun arasında kaydedilen şey. Süresi, içeriği hiç önemli değil. Plan dediğimiz şey, bir çekime uygun görülen, çekimde gösterilecek olan görsel malzeme ve bu malzemenin kaydediliş biçimi/kompozisyonu. Yani "kamera pencereyi çekerek başlayıp geri açılıp duvarı genel plan gösterecek. Sonra keseceğiz" dendiğinde bu, sözkonu çekimle alınacak plan anlatılmış oluyor. Sahne nedir, dediğim gibi bilmiyorum? Sekans, aynı yer ve zamanda süregiden olay.
Sekans aynı yerde süregiden bir olay değildir görkem nerden çıkarttın? Süregiden bir olayın birden çok sahne ile şekillenmesine benzer. Sahne dediğin halt ise senaryo yazarken en başa sahne bilmem kaç diye başladığın filmini oluşturan planların birleştiğinde anlam oluşturduğu küçük yapı taşların. Sekans mekan değiştiğinde değişmez, sahne ise değişir. Duygun bozulmayıp birden fazla sahne ile aynı mottoyu sürdürürebildiğin bölümler kabaca sekanstır hacım işte. (Elektron)-Atom- Molekül gibi yane.

TDK'da benim dediğime uyumlu bir tanım var aydemirse.... dediğim gibi, "süreklilik içeren" der. Birbiriyle bağlantılı olaylar söz konusudur. Olaylaırn birbiriyle bağlantısı da mekan ve zaman birlikteliği gerektirir. Sahne ise, baktığım sözlük ve kaynaklarda sinema ile ilgili bir terim olarak bile geçmiyor. ?? Valla tam olarak çözemedim bu olayı. 🙂 Çekim, plan, sahne, sekans.... ?

Terimlerin akademik özellikli açıklamaları şöyle verilmiş:

Bölüm, Ayrım, Sahne, Çekim.

Bölüm (Part)
Bölüm, öykünün dramatik gelişiminin başı ve sonu olan bir parçasının gelişip
sonuçlandığı görüntüler dizisidir. Bölümlerin birleşmesiyle, öykünün tümü ortaya çıkar.
Olağan uzunluktaki (90 dakika) bir filmde; ortalama 7–8 bölüm bulunur. Filmdeki her bir
bölüm, bir romanın, bir tiyatro oyununun bir bölümüne (perdesine) eş değerdir.

Ayrım (Sequence)
Bölümler içinde yer alan ayrım, öykülemeyi (dramatik yapı) oluşturan her bir
olgunun/olayın içinde gelişip, sonuçlandığı kendi içinde bir bütünlüğü olan sahneler
dizisidir. Ayrım tek ya da değişik yerlerde geçebilir. Örneğin, dış sahne ile başlayıp, iç sahne
ile sürebilir. Olağan uzunluktaki filmde, ortalama 25–30 ayrım bulunur. Kesinlikle dingin ve
durgun olmayan ayrımlar, tıpkı teleferiklerin yükseğe tırmanmalarını sağlayan dişli çarklar
gibi, devinimleri ileri taşır.

Sahne (Scene)
Tiyatrodan sinemaya aktarılan sahnenin iki tanımı var. Birincisi, oyun alanına bir
oyuncunun her bir girişi, yeni bir sahnenin başlangıcıdır ve her bir çıkışı da o sahnenin
sonudur. Buna "Fransız Sahnesi" denilir. İkincisi, olayların gerçekleşeceği yeri (mekânı) ya
da dekoru tanımlar. Bu nedenle tiyatro oyunları, olayın akışını günlük yaşamdan ayıran,
olayları seçilen ve ayıklanan bir duruma getiren, çeşitli sahnelere bölünür. Her sahne değişik
ortamlarda/zamanlarda gerçekleşir. Sinemada sahne, film içinde dekorun ve kamera
açılarının değiştiği yerlerde tamamlanan bir durumu belirtir. Buna "Çekim Sahnesi” denilir.
Sahne, aynı kişiler ve aynı dekor (mekân) içinde geçen, sürekli bir olayı gösteren bir
ya da daha çok çekimden oluşan görüntüler dizisidir. Diğer bir anlatımla sahne, aynı kişilerin
aynı dekor (mekân) içinde, aynı anda yer aldıkları çekimler bütünüdür. Tamamlanan bir
durumu belirtir. Sinemada sahne; yazarı rahatlatan "vurgu" olarak da adlandırılır. Sahne ya
da vurgunun ölçüsü ne kadar olacak? Belki yirmi saniye, belki dört dakika (iki senaryo
sayfası) ama ender olarak, daha uzun da olabilir.

Sahne içinde olay örgüsünü ortaya koyan devinimin, birbirini izleyen çekimler
boyunca uyumlu olması gerekir. Öyle ki olay/olgu, gerçek yaşamdaki doğrusal bir zaman
akışı içinde anlatılır.

Çekim (Shot)
Çekim, filmi oluşturan dramatik yapının en küçük birimidir. İki noktalama imi
(kesme, zincirleme, vb) arasında kalan görüntü dizisine, çekim adı verilir. Diğer bir tanımla
çekim, kameranın hiç ara vermeksizin, durduluncaya kadar, sürekli olarak bir görüntüyü
filme almasıdır. Çekim; bir sahne içindeki belirli kişi ya da nesneye, odağın değiştiğini
gösteren bildirimdir.
Bir çekim yapılırken bilinmesi gereken noktalardan ilki, kameranın görüş alanının
sınırlılığıdır. Kamera izleyiciye bütünü tam olarak göstermez. Bütünün bir bölümünü
gösterir. İkinci çekim ise, aynı bütünün bir başka parçasını gösterir. Çekimin başlıca üç
amacı vardır:

a. Konuyu açık seçik olarak göstermek: İzleyici ne olup bittiğini anlamak
ve bunu kolayca görmek ister. Örneğin, bir insan konuşmaya başladığında,
izleyici tarafından görülmelidir.

b. Olumlu bir görüntü düzenlemesi elde etmek: Kamera yoluyla aktarılan
görüntü, aslında bir resimdir. Bu resmin belli bir görüntü düzenlemesi
yapılmalıdır. İzleyici görüntüde verilecek mesajı net olarak
algılayabiliyorsa, görüntü düzenlemesi doğru yapılmış demektir. İyi bir
görüntü düzenlemesinde, izleyicinin beğenisi artacaktır.

c. Dramatik bir etki yaratmak: Kamerayı çeşitli açılardan kullanarak,
çekimde farklı dramatik etkiler oluşturulabilir.

Çekimlerin, kurgu ile bir araya getirilmesiyle sahne oluşur. Bir mekândan diğerine
geçilmesi veya zamandan zamana sıçranması yeni bir sahnedir. Örneğin, bir odada
konuşmaya başlayan iki kişi, konuşmalarını arabada sürdürürse, yeni bir sahne başlamıştır.
Ancak aynı iki kişi arabada konuşurken, arabayı durdurup araba dışında konuşmalarını
sürdürürlerse, burada sahne değişikliği söz konusu değildir.
Bölüm, ayrım, sahne ve çekim gibi anlam içeren biçimsel parçalar, senaryo yazarının
işlediği konunun biçimine, içeriğine göre değişir. Bu biçimsel bölünmeyle olayın tartımı,
temposu oluşturulur. Ustalık bu bölünmeleri yerinde ve ölçüsünde yapmaya bağlıdır.
Senaryo çalışmasında genel olarak önce ayrımlar (sequence) ele alınır. Sonra her ayrım
kendi içinde sahnelere bölünür.

Kaynakça: Feridun AKYÜREK, Senaryo Yazarı Olmak, İstanbul 2004.
Abdullah GÜNEYSU , Ders Notları, Ankara 2007.
...........................

Buradaki karışıklık, yazılmadan önce planlananla, yazıldıktan sonra bakılan, düzeltilebilen metnin farklı algılanmasından galiba. Çekim sahneye, sekans bölüme, sekans bölüme kayabiliyor yazarken.