Diziler hakkında yalan/gerçek bilgilere gerek magazinden gerek köşe yazarlarından gerek internetten gerek böyle forumlardan ve sektörde çalışmış insanlardan ulaşabiliyoruz. Senaryo satımı, dizilerde teknik ekipte yer alma, yapımciya proje satma vs. falan.
Ancak format satışı konusunda ne internette ne burada ne başka yerlerde kesin bir bilgi yok. Kanallarda göz gezdiriyorum programlar kısmında bu programı kim yarattı kim çekiyor kim yapımcısı çok çok nadir bilgiler yer alıyor. Bu konu hakkında bilen duyan insanlara birkaç sorum olacak.
1-) Kanallar dışardan normal vatandaştan proje kabul etmiyor yani dizi senaryosu peki format konusunda durum nedir? Çok nadir formatlar yapımcılara ait bir sürü kanallarda CNN, Habertürk vb. kanallarda ki tartışma programları da dahil yapımların değil kanalların iç yapısı gibi gözüküyor. Normal vatandaş gidip bir kanala böyle formatım var diyip satabilir mi onda da mı yapım şirketi açmak isteniyor?
2-) Dizi piyasasında senarist de yönetmen de 5-20 bin arası kazanıyor bölüm başı bu programlarda nedir? Programı çeken, formatı yazan adam ne kadar kazanıyor, aylık mi haftalık mi işliyor?
3-) Hiçbir yapıma gitmeden, yapım şirketi kurmadan bir format tasarlayarak kanala gittiğimizde satışını yapabilir miyiz? Kanallar programları iç yapım olarak mı yayinliyorlar?
Bu konular hakkında bilgi alacağım. Cevaplarinizi bekliyorum.
Format kavramı tv sektöründe genelde yarışma ve yarıştırma türü programlara özgü bir kavramdır .
Zira tartışma ve açık oturum tipi programlar zaten anonim olarak kabul edilir ,yani format sahibi olmaz sadece tarz kişiye özgü olur .
Örnek vermek gerekirse " ceviz kabuğu" programı Hulki Cevizoğlu ile özgülenmis bir programdır ve yahut "siyaset meydanı" Ali Kırca ile anılır .
Bunun gibi "Arena" ,"32.gün" gibi programlar sayılabilir , bu programların formatları anonimdir fakat yapimcisina özgü tarz ve özellikler ile ayırt edilir .
Aynı şekilde abd de "late night " diye tabir edilen talkshowlar , konuk ağırlamaya yönelik program formatları da anonimdir , sunan kişiye göre farklılık taşır . Türkiyede bu işi okan Bayülgen ve beyaz uzun süredir kendi tarzları ile yürütüler.
Gelelim format satma olayina , dediğim gibi genelde format satma dünyada yarışma ve yaristirma türü programlarda olur ,bu sektörde endemol piyasa lideri durumunda hollanda merkezli bir şirket, survivor, o ses Türkiye , yeteneksizsiniz , wipe out , fear factor gibi birçok formatın patenti bu şirkete aittir.( acunun ekmek kapısı yani )
Bu şirket sezonluk olarak ulusal yapımcılar ile anlaşma yapar .
Bildiğim kadarı ile acun senelik 1 milyon euro civarı bir para ödüyor her bir format için .
Tabi sirket formatin uygulanıp uygulanmadigini bizzat yerinde denetliyor.
Türkiyede son dönem "Yemekteyiz " "o tarz benim " gibi kendine özgü formatlar geliştirip yurtdışında sattığı da oldu . Bunun için uluslararası düzenlenen Yayıncılık fuarları oluyor oraya gidip formatını tanitiyorsun dünyadan gelen yapımcılar uygun görürlerse gelip seninle anlaşma yapıyorlar .
Kısacası format geliştirip satmak çok komplike ve profesyonel bir olay öncelikle dünya piyasası hakkında bilgi sahibi olmak gerekir . Çünkü senin aklına gelen format daha önce birisi tarafından düşünülüp uygulanmış olabilir buda büyük tazminat yükü getirebilir . Bu yüzden türkiyede kanallar genelde piyasada tanınan kişilerin getirdiği formatları uygulamak yoluna gidiyor .
Özgün bir fikrin ve yahut formatin varsa genelde kanallardan ziyade bu yapimcilarin kapısını çalıp projeni tanitmalisin.
Yada gücüne guveniyorsan kendin bir yapım şirketi kurup tum hukuki sorumlulugu alip paket halinde kanallara satmaya calismalisin.
Bunu yapan kişiler türkiyede yok mu ? Var misal osman tan erkır , kelime avı programını yapan adını simdi hatirlamadigim biride var .
Bir zamanlar bu format işine kafayı takan bir arkadaşım vardı . İşi gereği kore Japonya ya falan gidiyordu orda tvde izlediği garip programları Türkiye ye uyarlamak gibi bir hayali vardı . hatta Süheyl behzat Uygur kardeşlerin programlarına yarışma pazarlamisligi bile vardı ama global sektör gelişip internet yayginlasinca doğal olarak iflas edip başka sektöre geçti .
Bir format projeniz varsa, kanala gitmekten ziyade bir yapım firmasına sunmanız daha isabetli olacaktır... Ancak her şirket kağıt üzerinde projeleri kabul etmiyor ve demo istiyorlar... İmkânınız varsa bi demo çekin derim ben..
İzzet Pinto'nun sahibi olduğu Global Agency diye bir şirket var... Türkiye'den bir çok formatı yurtdışına satıyorlar... Kontakt kurup şansınızı deneyebilirsiniz... Bir de Ruyhan Duralı (yapımcı) var genelde kendi formatlarını hazırlayıp, İzzet Pinto aracılığıyla tüm dünyaya satıyor... Ben kendisiyle bir kaç kez görüşme fırsatı buldum... Mütevazi bir insan. Onunla da iletişime geçip varsa fikrin anlatabilirsin...
Umarım güzel işler çıkar... Esenlikle.
Format kavramı tv sektöründe genelde yarışma ve yarıştırma türü programlara özgü bir kavramdır .
Zira tartışma ve açık oturum tipi programlar zaten anonim olarak kabul edilir ,yani format sahibi olmaz sadece tarz kişiye özgü olur .
Örnek vermek gerekirse " ceviz kabuğu" programı Hulki Cevizoğlu ile özgülenmis bir programdır ve yahut "siyaset meydanı" Ali Kırca ile anılır .
Bunun gibi "Arena" ,"32.gün" gibi programlar sayılabilir , bu programların formatları anonimdir fakat yapimcisina özgü tarz ve özellikler ile ayırt edilir .
Aynı şekilde abd de "late night " diye tabir edilen talkshowlar , konuk ağırlamaya yönelik program formatları da anonimdir , sunan kişiye göre farklılık taşır . Türkiyede bu işi okan Bayülgen ve beyaz uzun süredir kendi tarzları ile yürütüler.
Gelelim format satma olayina , dediğim gibi genelde format satma dünyada yarışma ve yaristirma türü programlarda olur ,bu sektörde endemol piyasa lideri durumunda hollanda merkezli bir şirket, survivor, o ses Türkiye , yeteneksizsiniz , wipe out , fear factor gibi birçok formatın patenti bu şirkete aittir.( acunun ekmek kapısı yani )
Bu şirket sezonluk olarak ulusal yapımcılar ile anlaşma yapar .
Bildiğim kadarı ile acun senelik 1 milyon euro civarı bir para ödüyor her bir format için .
Tabi sirket formatin uygulanıp uygulanmadigini bizzat yerinde denetliyor.
Türkiyede son dönem "Yemekteyiz " "o tarz benim " gibi kendine özgü formatlar geliştirip yurtdışında sattığı da oldu . Bunun için uluslararası düzenlenen Yayıncılık fuarları oluyor oraya gidip formatını tanitiyorsun dünyadan gelen yapımcılar uygun görürlerse gelip seninle anlaşma yapıyorlar .
Kısacası format geliştirip satmak çok komplike ve profesyonel bir olay öncelikle dünya piyasası hakkında bilgi sahibi olmak gerekir . Çünkü senin aklına gelen format daha önce birisi tarafından düşünülüp uygulanmış olabilir buda büyük tazminat yükü getirebilir . Bu yüzden türkiyede kanallar genelde piyasada tanınan kişilerin getirdiği formatları uygulamak yoluna gidiyor .
Özgün bir fikrin ve yahut formatin varsa genelde kanallardan ziyade bu yapimcilarin kapısını çalıp projeni tanitmalisin.
Yada gücüne guveniyorsan kendin bir yapım şirketi kurup tum hukuki sorumlulugu alip paket halinde kanallara satmaya calismalisin.
Bunu yapan kişiler türkiyede yok mu ? Var misal osman tan erkır , kelime avı programını yapan adını simdi hatirlamadigim biride var .
Bir zamanlar bu format işine kafayı takan bir arkadaşım vardı . İşi gereği kore Japonya ya falan gidiyordu orda tvde izlediği garip programları Türkiye ye uyarlamak gibi bir hayali vardı . hatta Süheyl behzat Uygur kardeşlerin programlarına yarışma pazarlamisligi bile vardı ama global sektör gelişip internet yayginlasinca doğal olarak iflas edip başka sektöre geçti .
Benim yapmak istediğim şey "Çok Güzel Hareketler Bunlar" ve "Güldür Güldür" tarzı programla - dramanin karışmış hali. Yani aynı oyuncularla farklı gösteriler yapmak denenebilir. Farklı skeçler oynamak vs. bu da bir dizi olarak mı geçiyor satış yaparken yoksa formatım var diyerek mi satıyoruz? Mesela diyelim birisi güldür güldür gibi bir şey tasarladı show TV de var kanal d'de olsun diye gitti benim programım var mı demeli dizim mi sektörde nasıl geçiyor anlatmak istediğim şey? Ve dizi olsun program olsun bunların proje tasarımlarını yapımcı/yapım şirketlerine anlatmak mi kanallarla görüşüp onlarla anlatıp satmak mı daha kolay ve daha olağan bir durum?
Bunlar anonim programlar format değil.
Gidip yapim.şirketinle proje olarak sunarsin. oyuncularim şunlar dersin dizi gibi bütçe belirlersin kanalda kabul yada ret eder.
Yani bakın böyle birşey yapcaz siz iç yapımda bunu yapın bana para verin dersen kimse sana para vermez .
Kesinlikle kanala da gitseniz yapımcıya da gitseniz noter tasdikli formatınız bir işe yaramıyor hatta kanal güvenliğindeki imza attığınız kayıt defterini bile mahkeme dikkate almıyor. Paranız varsa pilot çekip telifini alın öyle istediğiniz yere sunun. Kağıt üzerindeki her iş çalınır...Çekerken de çalınır diyeceksiniz ama burası Türkiye ve 50 sonrası doğanlar çok tembel hazır olmayan bir işi bile çalamazlar...
İkinci bir yöntem daha var o da görüşeceğiniz kişilerden yazılı muvaffakatname almak ama adamlar imzalamam sen de anlatma deyip kestirip atıyorlar. Tüm bunlar başıma 2007-2008'de geldi 3 formatım çalındı bir şey yapamadım...Ömür Gedik ve Ferhat Göçer formatın birini mng holdinge yaptı diğerini o zamanki tv8 kullanmaktan vazgeçti ve plato filme devretti, üçüncüsünü ise yine o zamanki show tv ise halihazırdaki altın çocuğu acuna bıraktı...Bu formatlardan sadece bir tanesi devamlı oldu diğer ikisi uzun soluklu olmadı...
Foruma üye olur olmaz bu mağduriyetimi paylaşmam da garip oldu tesadüfen başlıkları incelerken denk geldim aman arkadaşlar burası amerika değil kimseye işi gerçekleştirmek için sermaye vermezler...Siz sermaye bulup yaparsanız işiniz de iyiyse önünüz açıktır aksi takdirde havayı alırsınız tecrübeyle sabittir...
Kesinlikle kanala da gitseniz yapımcıya da gitseniz noter tasdikli formatınız bir işe yaramıyor hatta kanal güvenliğindeki imza attığınız kayıt defterini bile mahkeme dikkate almıyor. Paranız varsa pilot çekip telifini alın öyle istediğiniz yere sunun. Kağıt üzerindeki her iş çalınır...Çekerken de çalınır diyeceksiniz ama burası Türkiye ve 50 sonrası doğanlar çok tembel hazır olmayan bir işi bile çalamazlar...
İkinci bir yöntem daha var o da görüşeceğiniz kişilerden yazılı muvaffakatname almak ama adamlar imzalamam sen de anlatma deyip kestirip atıyorlar. Tüm bunlar başıma 2007-2008'de geldi 3 formatım çalındı bir şey yapamadım...Ömür Gedik ve Ferhat Göçer formatın birini mng holdinge yaptı diğerini o zamanki tv8 kullanmaktan vazgeçti ve plato filme devretti, üçüncüsünü ise yine o zamanki show tv ise halihazırdaki altın çocuğu acuna bıraktı...Bu formatlardan sadece bir tanesi devamlı oldu diğer ikisi uzun soluklu olmadı...
Foruma üye olur olmaz bu mağduriyetimi paylaşmam da garip oldu tesadüfen başlıkları incelerken denk geldim aman arkadaşlar burası amerika değil kimseye işi gerçekleştirmek için sermaye vermezler...Siz sermaye bulup yaparsanız işiniz de iyiyse önünüz açıktır aksi takdirde havayı alırsınız tecrübeyle sabittir...
Merhaba. Benim de bir yarışma formatım var. Bilgi için araştırdığımda sizin yorumunuzu gördüm. Yorumda bahsettiğiniz size ait fikirlerden yapılan programların isimlerini öğrenebilir miyim?
Benimde bı format fikrim vardı ktelif hakkı tescili için yetkili kurumu aradım. TV programları beşer statüsüne girmiyor diyor ufak degisiklikler yapılıp kooyalanabilir yani. Bu sebebten yapımcıya gitmek yerine yapımcı olmak daha mantıklı. Enteresan olan yurt dışından tonlarca para ödenip ithal edilen programlar korunuyor bizim kendi fikirlerimiz eser tanımına girmiyor. O yüzden tescil ettirip gizlemek imkanın varsa çekmek daha mantıklı.