Bence Hitler gibi dünya çapındaki bir katil hakkında böyle bir yorum yapması çok ama çok yanlış. Öte yandan kovulması ne derece mantıklıdır, orası ayrı konu. Tartışılması gerekir, bu bir kişinin verebileceği bir karar değildir. Ayrıca ben de zaman zaman sinirlendiğimde karşımdaki tarafa laf sokmak adına "Hitler haklıymış, senin gibileri yakmaktan başka bir çare yok" benzeri cümleler kuruyorum (Hatta forumda da kurmuşluğum vardır) ama bunu uluslararası podyumda, ciddi bir şekilde söylemek ne derece vicdani, insani ve doğrudur? Ama bu tür bir organizasyondan kovulması için organizasyonun bu tür konuları kapsayan bir kurallar bütünü olması lazım ve eğer yoksa festival organizatörleri son derece haksızdır (Yasal yönden, vicdani yönden ise son derece haklılardır).

Bence resmi bir dışlanmadan öte, gayrı-resmi bir dışlanma çok ama çok daha etkileyici olabilirdi ve tartışmaya da mahal bırakmazdı. Festival organizatörleri, jüriler, yönetmenler, izleyiciler Trier'in filmlerini boykot edip, gösterimlere katılmayıp, oylamayı reddetselerdi (Jüri için konuşuyorum) bence çok ama çok daha büyük bir darbe olurdu bu Trier için. Şahsen bu şekilde olması, yani yasalara uygunluğu tartışılacak ve organizasyonun tarafsızlığını tartışılabilir duruma düşürülmesi bence Von Trier'den daha çok organizasyona zarar verecektir.

Ayrıca açıklamalarını detaylı olarak bilmiyorum, sadece "Hitler'i anlayabiliyorum" dediğini biliyorum. Ve bu noktada Trier'in etik ve yasal yargılanmasının ayrılmaması gerekir. Yani söyledikleri yasal ise etik ve ahlaklı değil o yüzden kovduk demek bence mantık dışıdır, yok ama eğer dedikleri yasal olarak problem teşkil ediyorsa organizasyonun dediğim gibi resmi bir dışlanmadan daha öte boykot yapması, ayrıca Fransa (Veya Danimarka)'nın Trier hakkında soruşturma-dava açması lazım.

Bir de eklemek istiyorum, acaba Cannes Trier'in veya başka bir yönetmenin Hitler hakkında değil de ne bileyim, Mussolini, Franco, Ariel Şaron (Veya başka herhangi bir İsrail Başbakanı), Abdullah Öcalan vb. kitle katilleri hakkında yaptığı iyimser bir yoruma da aynı tepkiyi verir miydi? Yoksa bu sadece bir Yahudi Sempatizanlığı mıdır? Fransa'nın (Tabi genel olarak Batılı medeniyetlerin) konu Yahudiler olunca (Tabi buna Ermenileri de katabiliriz) ne kadar tarafsız olabildikleri de ortada.

Koyu ve açık yeşil: Filistin Devletini tanıyanlar.
Gri ve Maviler: Tanımayanlar.

Bazı ahlaki meseleler bir filmin güzelliğinden iyiliğinden daha önemlidir diye düşünüyorum.

Ayrıca düşünme bireysel bir aktivitedir, söylediğin an toplumsal olur, senden çıkar.
O nedenle ikisi arasında çok fark var.
Bir kişi kendi kendine düşünüp, söylemediği ya da bunu eyleme dökmediği, ya da bir şekilde yansıtmadığı taktirde dilediği kadar sapkınca düşünür.
Bize ne?
Tabii burada sapkınlığın sınırını baya geniş çiziyorum. Hitler'i anlamak... Bence sapkınlıktır. Neyini anlayacağım. Savaşmayan, silahsız, savunmasız insanları öldürülmesi gerektiğini söyleyen bir ırkçı düşüncenin sembolünden, liderinden bahsediyoruz.

Hitler'i anladığını İsrail'i eleştirmek için söylediğinde ne anlama geldiğini az çok tahmin ediyoruz.
Trier için Hitler'i anlamanın benim anlamam ile aynı anlama gelmediğini biliyoruz, boşuna kelime oyunu yapmanın anlamı yok.

Gerçekten nedir bu "iyi film fetişizmi" anlayamıyorum.
Cocuklara tecavüz etmiş bir adam iyi film çekiyorsa, bizim için önemli olan onun yaptığı filmdir,
onun dışındaki eylemleri bizi bağlamaz diyeceğiz o zaman.

Örneği uç bir örnek olarak veriyorum belki ama, Hitler'i anlıyorum, hak veriyorum demenin cidden çok sorunlu bir şey olduğunu anlamak gerekiyor.

Çok iyi olmuş. Herşeyden öte, kovulmasaydı bu Fransız halkına yapılmış büyük bir ayıp olurdu. 300.000 sivil ve yine 300.000 asker olmak üzere toplamda 600.000 insanını kaybetmiş, bizzat Hitler tarafından ülkeleri işgal edilmiş bir ülke insanına kalkıp bir yönetmen (iyi veya kötü konu bu değil) "Hitleri anlıyorum" derse gayet tabi kovulmayı hak etmiş demektir.

İsrail vs. ciddi bir bahane. Ya neo-nazizmin fikirlerine kapılmış kendisi, ya da özellikle kendi ülkeside dahil baltık ülkelerinde yükselişe geçen "sağ" görüşden, "neo-nazizm"den nemalanmaya çalışıyor. Hayır, sanki İsrail var bir tek bu dünyada. Daha geçen o festivale gittiğin ülke, Libya'yı bombalamadı mı?

Trier'i az çok tanıyorum, inceledim. Basın toplantısının hepsini

http://www.festival-cannes.fr/en/mediaPlayer/11391.html " onclick="window.open(this.href);return false; ingilizcesi olanlar için izleyebilir.
Ben bu konuşmaları olduğu akşam dinledim. dedim ya, takip ediyorum trier'i. konuşma olduğu akşam henüz fazla sansasyon yoktu piyasada.

Kaldı ki, Trier mimli bir yönetmendir. Bir çok festivali boykot etmiştir, bir çok ödülü geri vermiştir. Ödül aldığı törene katılmamıştır.
Trier'in konuşmasının bütününe baktığında bence içinde anlamlı oluyor.
Müthiş Cannes turizmi de bu seneki az sansasyonlu festivali, biraz hareketlendirdi.
Peki neden filmini yarışmadan diskalifiye etmedi ?

Çünkü festival "özür dile" veya "açıklama getir" dayatmasında bulundu.trier de güzel ülkesine çekti gitti. kendi gitmiştir trier. zaten cannes'dan alacağını aldı.

Cocuklara tecavüz etmiş bir adam iyi film çekiyorsa, bizim için önemli olan onun yaptığı filmdir,
onun dışındaki eylemleri bizi bağlamaz diyeceğiz o zaman.
Örneği uç bir örnek olarak veriyorum belki ama, Hitler'i anlıyorum, hak veriyorum demenin cidden çok sorunlu bir şey olduğunu anlamak gerekiyor.

Bu fikir üzerine birçok kez konuşmuş ve tartışmıştık. Şu an çok şaşkın durumdayım ve seninle tamamen zıt fikirdeyim KEzzo....

Ben bu tartışmayı Oliver Stone üzerinden yapmıştım bir tarihte. Sen de gayet iyi hatırlarısn, Stone meşhur, "mimli" ve Türkiye/Türkler için gelmiş geçmiş en belalı ve lanet okunmuş film olan Geceyarısı Ekspresi'nin oskarlı senaristidir. Hatta herif Türkiye'ye geldi, birsürü yaygara çıktı falan. Neyse.... BEn şunu söyledim o zaman: "stone'a göre biz türkler iğrenç yaratıklarsak da (ki hiç de öyle bir düşüncede olduğunu sanmıyorum herifin, o başka) Katil Doğanlar'a "bir başyapıt" diyemeyecek miyim ben?"

Diyemeyecek miyim?

Stone, Geceyarısı Ekspresi için özür dilemiş, "Türklere özel bir kastım yok" demişti. Özür de "affedin" modunda değil, "abartmayın" modundaydı. Bu tip şeylere fazla takılınacak olunsa İngiltere, Fransa, türm Afrika ve Arap yarımadası, hatta Uzakdoğu Amerikayla tüm ilişkilerini kesmeli. NEden? Çünkü son 20 yılda Hollywood'un kullandığı kötü adamların yarısı İngiliz, Fransız, arap ya da uzakdoğulu.

Trier meselesine gelince.... Şahsen Hitleri bir kenara bırakın, hayatımda, etnik kimlikle öne çıkan birine en küçük bir sempati duyabildiğimi hatırlamıyorum. Bu anlamda Hitler gibi bir şahsiyetle aynı dnalara sahip olduğumdan şüpheliyim. Ha, Trier'i de zerre kadar sevmem. Hatta bildiğin sinir olurum. Kabaca "Ben entelim ben dantelim, farklıyım, arayıştayım, yenilikçiyim, b.kum püsürüm" triplerine girip tanrının müthiş bir yeteneğini heba etmektedir. Karanlıkta Dans enfes bir filmdir, aslında Trier'in gıcık bir herif olmadığının kanıtıdır ama filmografisinde öğle iğrençlikler vardır ki, (Gerizekalılar, Salgın....) tiksinmemek olanaksız gibi birşeydir. Hitler hakkındaki bu söylemleri de bana göre "s.çtım, bari sıviim"dan ibarettir. Trier kimdir ki Hitler hakkında yorum yapsın? Ne tarihçidir, ne siyasetçidir, ne politikacıdır ne askeri kimliği vardır. Trier Hitler hakkında konuşsa ne olur konuşmasa ne olur?

Bu "ne olur?"u festivalin tepkisini eleştirmek için söylemiyorum. Trier'in salaklığını vurgulamaya çalışıyorum. Yani Triel böyle salak salak konuşmadan önce "Ben kimim ki Hitler hakkında yorum yapacağım ki? Sus, kapa çeneni oturi salak" demeliydi kendi kendine. Geniş bir kitle iin önem arz eden bir festival olarak Cannes, böylesine hassas birkonuda tepkisel yaklaşmak zorundadır belki. Trier'i kovmalarının haklı tarafı olabilir. Ama olaya Trier açısından bakarsak ortada sadece bir saçmalık silsilesi vardır. Ciddiye alınacak bir durum söz konusu değildir. BU meseleyi de Trier'in sinemacılığı ile bağdaştırmak doğru değildir bence.

Şu konuda Görkem'e ben de katılıyorum. Türkler filmlere sanat yapıtı, hayal ürünü ve kurgusal gözüyle bakmaktansa gerçekmiş gibi bakmayı tercih ediyorlar. Bu nedenledir ki zaten TV'de kötü adam görünce annelerimiz kendilerini kaybedip "Allah belanı versin" diyorlar o adama, Tecavüzcü Coşkun, Nuri Alço sokakta görülünce o yüzden dayak yiyorlar, kurgusal bir karakter ölünce bu yüzden cenaze namazı kılınıyor. Türkler (Özellikle eski nesil, yeni nesilde az da olsa düzelme var gibi) kurgusal ve gerçek olmayan bir şey izlemek istemiyorlar bu yüzdendir ki Yalçın Çakır'dır, Evlenme Programlarıdır vs.'dir bu kadar çok var. Bu yüzdendir ki "Muhteşem Yüzyıl"da Padişah ve hanedan hakkındaki en ufak yanlışta (Veya yanlış olmasa da yıkılan bir tabuda) millet ayaklanıyor. Amerika'da her gün bir komedi dizisinde Tanrı ile, İsa ile, Hristiyanlık ile dalga geçiliyor ve Katolik bildiğimiz Amerika'da bile bu çok büyük bir kargaşa çıkmadan izlenebiliyor. Ama bizde bir Muhammed ile, Allah ile ilgili bir espri yapıldığını düşünsenize. Dizinin senaristini veya yönetmenini de aramazlar hiç, giderler o dizide espriyi yapan oyuncuyu bulup Taksim'de sallandırırlar.

Görkem, Stone'un durumuyla, çocuk tecavüzü durumu, ya da ne bileyim Hitler'i övme durumu aynı çatı altında değerlendirilemez bence. Eğer Stone Türkler iğrenç insanlardır diye düşünen biri olsaydı bu çerçeveye yaklaşabilirdi, ama yine bile aynı çerçevede değerlendirilemezdi. Hani şöyle bir figür olsa, Türkler iğrenç diye düşünüp 1 milyon Türk'ü katletmiş bir figür, Stone da gelip onu övse, o zaman derim aynı şeyi. Ama daha önce de dediğim gibi verdiğim sapkınlık örneği ki, "sapkınlık" demem zaten bunu gösteriyor, uç sınırlarda. Yoksa "Türkler işkencecidir" desin bana ne. (Geceyarısı Ekspresi böyle bir şey diyordu sanırım, bilmiyorum, izlemedim.)

Yanlış anlaşılıyorum...
Durumumu izah edebilmek için kendimi zorladığım, kendimi sorguladığım bir örnek vermeye çalışayım.
Şimdi varsayalım ki bir adamın filmini çok beğendim. Sinematografisine tapıyorum. Beni yönlendiren sinemacı bu adam.
Ama adam bir süre sonra ortaya çıkıyor ki bir ailedeki herkese tecavüz edip, testereyle doğramış. (Tövbe estağfurullah 🙂 )
O adamın o dakikaya kadar beğendiğim, taptığım filmleri için "şeeeey aslında iğrençlermiş" mi diyeceğim?
Üzerimdeki etkisini hiçe mi sayacağım?
İstesem de olmaz ki...
Ama derim ki o kadar iyi filmine rağmen adam değilmişsin, o dakikadan sonra da olabildiğince dışlarım.
Bu filmlerine yönelik bir dışlama olmak zorunda da değil. Bu o adamın filmlerinin önüne başka bir şeyi koyarak, diğer duruşunu koyarak yapılması gereken bir şey.
Yani atıyorum, o filmlere zamanında ödül veren jüriymişim ben. (Evcilik gibi oldu, ben jüriymişim sen yönetmen. 🙂 )
Bu olay ortaya çıktıktan sonra, sırf topluma bir şeyler gösterebilmek adına derim ki, ben zamanında böyle birine ödül vermişim, filmlerinin hala mükemmel olduğunu düşünüyorum ama ödüllendirmek başka bir şey, ben kişinin rehabilite olmasını desteklemek adına verdiğimiz ödülün geri alınması gerektiğini düşünüyorum.

Burada herhangi bir katilden bahsetmediğimin ısrarla altını çizmek istiyorum. Her insan suç işleyebilir, suç işlemeye meyili olabilir. (Suçtan kastım ideolojik suçlar değil, tarihin herhangi bir yerinde herhangi bir zamanda suç sayılabilecek şeyler. Birini öldürmek gibi. Yoksa düşünce suçundan falan bahsetmiyorum.) Benimkisi bir ahlak polisliği değil, eylemler arasında bir uçurum varsa ortaya çıkan bir şey... Bir ailedeki herkese tecavüz eden ve testereyle hepsini doğrayan bir adamla, bir kavgada birini öldüren adam arasında bence ahlaki anlamda bir fark vardır. Dolayısıyla değerlendirmemi ona göre yaparım.

Trier olayına gelince...
Ben bana yöneltilmiş şöyle bir eleştiriyi daha anlamlı bulabilirim...
Hitler'i anlamak, kısmen de olsa övmek vs. büyütülecek bir suç mudur?
Burasıyla ilgili fikrim şu an için net. Evet.
Bir yandan da kafamı kurcalayan şeyler var.
Yani adam böyle bir fikri ortaya atar, bence çok büyük saygısızlıktır vs., ama aslında etkisi benim düşündüğüm kadar olmuyordur toplum üstünde.
Hitler'le ilgili nokta çoktan aşılmıştır belki.
Ama ben Faşizm'i Avrupa'nın geleceği için hala bir tehdit olarak gördüğümden bu tarz bir açıklamaya ciddi bir önem atfediyorum.
Tepkim de bu yüzden öyle...

iğim, taptığım filmleri için "şeeeey aslında iğrençlermiş" mi diyeceğim?
Üzerimdeki etkisini hiçe mi sayacağım?
İstesem de olmaz ki...

Aynen katılıyorum, doğrudur. Bahsettiğim buydu. Ama emin nol, insanlar bunu yapıyor, yapar.
Hitler'i anlamak, kısmen de olsa övmek vs. büyütülecek bir suç mudur?
Burasıyla ilgili fikrim şu an için net. Evet.

Bunu anlayamadım. "Övmek" tarafındaysa fikrim yine seninle aynı yönde. Ama "Anlamak"la "övmek" aynı anlamda değil ki? İşin "anlamak" tarafına bakışını tam anlayamadım. Salağın teki kafayı çekip gidip sevdiği kadını, onun kocasını, görümcesini, kaynını, baldızını, eltisini, yeryüzünde sadece türkçede olan garip hısım isimlerine sahip tüm yakınlarını gebertse bunu anlamak zor değildir. Ama bu övdüğümüzü göstermez.

Hitler için de "Adam manyak ve birilerinden nefret ediyor. İnsan nefret ettiği kişiyi katletmek istiyor. Bu normal" desek aslında çok abartmış olmayız. BU olayı bir filmde görsek, bir kötü karakter olsa "tüm italyanlardan nefret ediyorum" dese ve bulundğu şehirdeki italyanları öldürmeye kalksa kimse bunu büyük, incelenesi bir olay olarak görmez. Herkes o fikri çabukça kabullenip filmi izlemeye koyulur. Kİmse kalkıp "ben İtalyanlardan nefret etmediğim için bu adamı ve filmi anlayamadım" der mi? Hayır? İşte aslında bu, Hitler'in nefretinden farklı temada bişi değildir. E madem böyle bir filmi ve hikayeyi garipsemiyoruz, Hitler'le hiçbir ortaklığımız olmasa da onu anlamamız mümkündür. Çünkü bu fikir, insanın belirli bir zümreden nefret etmesi ve onları öldürmek istemesi pek de ilginç ve anlaşılmaz birşey sayılmaz. Böyle bir adamı anlamak da, kaba bakışla çok zor gelmiyor bana.

Ha, Trier'in söylemi yaklaşımı benim açıklamam dahilinde bir örnek midir onu bilmiyorum?

İsrail'i düşününce Hitler'i anlıyorum ve biraz da hakveriyorum.
Benim bildiğim kadarıyla sarfettiği cümle bu.

İsrail bokunu çıkardı... Hitler onları katletmekte az da olsa haklıymış...
Manasına gelebilecek cümleler...

Bilemiyorum bana fazla naif gelmiyor. Biraz da törpüleyerek söylediğini düşünürsek, hassas olunabilecek bir nokta.
Bir insan olarak beni üzüyor böyle tavırlar.
İsrail'in şu gemilere saldırma mevzusunda, insanlar Hitler fotoğrafları paylaştılar ve bir de sözünü:
Bir gün öldürmediğim her Yahudi için bana beddua edeceksiniz gibi bir sözdü.

Böyle bir şey olabilir mi ya?
İsrail'den zerre hazetmem, Yahudiler de, henüz hiçbir Yahudi tanıdığım olmadı, ama hoşlanmayacağım bir topluluk olabilir, ama böyle bir katliam isteyecek kadar kimseye de nefret duymam. Karşımdaki katliam yapmış bir ülkenin vatandaşları bile olsa.

Yani Trier'in bir Yahudi düşmanlığı beslediğini hissettirdi bu söyledikleri bana.
O adamın kovulması... Söylediği ile kıyaslanınca o kadar da mühim bir şey değil.
Yani futbolda bir yorum vardır. Ceza sahası içinde öyle muallakta bir pozisyon olunca, "penaltı vermedi ama verse bir şey diyemezsin" denir.
Bu durum tam buna uyuyor. Adamı kovmayabilirlerdi,ama kovdukları için de bir şey diyemiyorsun.

Şu müslüman teröristleri veya Vietnamlı koministleri görünce Amerika'ya hak veriyorum dese de kovulacak mıydı acaba?

Şu müslüman teröristleri veya Vietnamlı koministleri görünce Amerika'ya hak veriyorum dese de kovulacak mıydı acaba?
O kısmı baya karışık işte.

Yoksa yani Fransa da ayrı bok. Cezayir'i hatırlatırlar adama en başta.
Çelişkinin önde gideni.

Şu müslüman teröristleri veya Vietnamlı koministleri görünce Amerika'ya hak veriyorum dese de kovulacak mıydı acaba?

Güzel soru....