MiloFX'in söylemek istediği şey aslında bu sektörün yavaş yavaş dershanelere benzediği sanırım. Eğitim açısından değil, yapı bakımından. Sırf cv'sine yazabilmek için 2 yıl boyunca dershanede bedava öğretmenlik yapan arkadaşa sahibim, ki bu 2 yıl boyunca hem gerçekten çok fazla çalışmıştı hem de o öğretmenliğe bir kaç aday arasından seçilmişti. Yani kısaca iyi bir öğretmendi. Eline geçen tek şey adaylığının kalkıp asaletini alması ve cv'sinde bir satırdı.

Piyasayı her zaman çalışanlar belirler. Bir an için tüm öğretmen adaylarının artık bedava ya da 250 tl gibi gurur kırıcı bir rakama çalışmayacaklarını söylediklerini düşünün. Dershanelerin başka bir seçeneği kalır mı? Babam çok iyi bir öğretmenken şimdinin parasıyla diyelim ki 1.500'e dershanede çalışırken işinden çıkarılıp yerine yine şimdinin parasıyla komik bir rakam olan 100-150 tl gibi bir paraya aday öğretmen alınmıştı.

Elbette tam olarak benzetemem buradaki işle, yukarıda bahsettiğim dershanecilik olayını. Ama aradaki benzerliği anlamışsınızdır. Eğer ortada bir şirket varsa, bir iş yapılıyorsa, bir para kazanılıyorsa ve ortada gerçekten bir emek varsa bu emek ücretsiz kalmamalı. Bunu savunanlar hem emeğin değerini hem de piyasada iş yapmak isteyen yüzlerce kişinin değerini düşürür.

Olaya biraz da ilerisi için bakın derim. Piyasanın bu şekilde gitmesi demek ileride başınıza aynı şeylerin gelecek olması demek. Ha, sonuçta kişinin değeri ve becerisine göre eleman alınıyor. Tamam, eyvallah, ama mesela bu işte gerçekten tecrübeli bir kameramana aylık 2500 lira vermek istemiyorsanız yerine daha amatör ama öğrenmeye çok hevesli bir kameramana 750 lira vermeyi kabul etmeniz gerekiyor. Elbette piyasa kırılıyor bu şekilde, bu forumda olsun, okullarda vesaire yıllarını harcamış insanların bedava çalıştırılması hem de bir şirket çatısı altında, işte buna gönlüm izin vermiyor. En azından gurur kırıcı olmayan bir rakamın verilmesi gerekiyor.

Eğer herkes bedava çalışmayı, emek vermeyi reddederse herkesin gerçek değerini bulacağına ve bu sevdiğiniz işten para kazanabileceğinize inanıyorum.

Ve not: yukarıdaki yazı sadece bu konu başlığı ve içeriği üzerine değil, bu mantığı sorgulamak üzere yazılmıştır. Aleni bir eleştiri yoktur. Eleştiri geneldir.

Konu gerçekten üzerinde tartışılmaya değer bir konudur benim gözümde.

Çok net olarak yazdım sanıyordum, tekrar yazıyorum:
Bazen paralı, bazen parasız işler yapıyoruz. Ücretli işlerde çalışanlara parası elbette ödenecek, gönüllü işlerde ise şirketteki kimse doğal olarak para almayacak... (gönüllü işler zorunlu değil zaten, referans biriktirmek isteyen katılıyor)
Diyeceksiniz madem kazanıyorsunuz niye hep paralı yapmıyorsunuz? Müzik videoları, reklamlar vs için paralı teklifler şimdilik 3 4 ayda bir geliyor ve ciddi bir boşluk oluşuyor arada. Sizin de belirttiğiniz gibi Sezen Aksu'dan da gelmiyor zaten. Aralarda da boş durmak yerine daha çok tecrübe ve referans olması açısından gönüllü işler yapıyoruz. Mesela bu cumartesi-pazar ZARDANADAM'a gönüllü klip çekeceğiz... Kimse kimseyi bedava çalıştırmıyor, para varsa herkes payını hakkıyla alıyor, iş gönüllüyse zaten kimsenin cebine birşey girmiyor... Özetle herkes hakkını tam olarak alıyor...
Daha fazla kötü niyet aramayın lütfen...

okyanustimi, kötü niyet aranmıyor belki ama sonuçta buradaki insanların bir kısmı piyasaya iş yapan çalışan insanlar ve başlarına gelen kötü şeylerin bir başkasının başına gelmesini engellemek adına tecrübelerini yazmakta haklılar. Benim de başıma geldi böyle şeyler ve ben de muzdaribim açıkçası. Başına gelmeyen de yoktur diye düşünüyorum en azından tanıdıklarıma bakarak. Ama direkt olarak suç isnâd etmek, karşındakini tanımadan yapacağı iş hakkında negatif fikir beyan etmek doğru değil. Bence yaptığınız şey güzel. Böyle durumlarda açık sözlü olmak size daha fazla fayda sağlayabilir. Mesela düzenli olarak eleman çalıştıramadığınız için para almadığınız ve şirketinizin CV'sine katkı olsun diye yaptığınız işin içinde kendi CV'sine bir iş daha eklemek isteyenleri beklediğinizi söylüyorsunuz bu güzel. Buna katılanlar, ilgi alaka gösterenler de olabilir, karşı çıkanlar da olabilir tabi ama ben Zardanadam gibi adı duyulmuş bir grubun bedavaya klip çektirmesine anlam da veremiyorum. Sakın yanlış anlamayın, siz bunu yapıyor olabilirsiniz, sizle alakası yok. Ama bir gecede minimum 1000 tl alıyorlardır mesela bu arkadaşlar. Ya en azından bir gece de klibe çalışsınlar yani, bizden bu kadar çıkar abi der en kötüsü. Madem klip istiyorsun biraz sen de oynat kendini diyorum ben. Ha arkadaşındır, samimi dostundur falan filan işte bir sürü etken var tabi. Ben de bu tip şeyler yaptım para söz konusu olmadan, hiç konuşulmadan. Bir sakıncası olduğunu da sanmıyorum, boş vaktiniz varsa o ara güzel deneyim oluyor her şey. Yani iki taraflı da düşünülebilir her açıdan.

okyanustimi, kötü niyet aranmıyor belki ama sonuçta buradaki insanların bir kısmı piyasaya iş yapan çalışan insanlar ve başlarına gelen kötü şeylerin bir başkasının başına gelmesini engellemek adına tecrübelerini yazmakta haklılar. Benim de başıma geldi böyle şeyler ve ben de muzdaribim açıkçası. Başına gelmeyen de yoktur diye düşünüyorum en azından tanıdıklarıma bakarak. Ama direkt olarak suç isnâd etmek, karşındakini tanımadan yapacağı iş hakkında negatif fikir beyan etmek doğru değil. Bence yaptığınız şey güzel. Böyle durumlarda açık sözlü olmak size daha fazla fayda sağlayabilir. Mesela düzenli olarak eleman çalıştıramadığınız için para almadığınız ve şirketinizin CV'sine katkı olsun diye yaptığınız işin içinde kendi CV'sine bir iş daha eklemek isteyenleri beklediğinizi söylüyorsunuz bu güzel. Buna katılanlar, ilgi alaka gösterenler de olabilir, karşı çıkanlar da olabilir tabi ama ben Zardanadam gibi adı duyulmuş bir grubun bedavaya klip çektirmesine anlam da veremiyorum. Sakın yanlış anlamayın, siz bunu yapıyor olabilirsiniz, sizle alakası yok. Ama bir gecede minimum 1000 tl alıyorlardır mesela bu arkadaşlar. Ya en azından bir gece de klibe çalışsınlar yani, bizden bu kadar çıkar abi der en kötüsü. Madem klip istiyorsun biraz sen de oynat kendini diyorum ben. Ha arkadaşındır, samimi dostundur falan filan işte bir sürü etken var tabi. Ben de bu tip şeyler yaptım para söz konusu olmadan, hiç konuşulmadan. Bir sakıncası olduğunu da sanmıyorum, boş vaktiniz varsa o ara güzel deneyim oluyor her şey. Yani iki taraflı da düşünülebilir her açıdan.

Zardanadam, tüm albümlerini bedava dağıtan, festivallere genellikle bedava çıkan, adı duyulmuş fakat kazanç odaklı olmayan eski bir gruptur. Üyelerini de tanırım, sabah 8 akşam 5 çalışan genellikle mühendislerden oluşmaktadır. Yani onlarla karşılıklı gönül projesi oldu bu, onların da yararına bizim de...

Bir de şimdi samimi olmak gerekirse, şirketimizin sadece adı şirket başta da yazdığım gibi. Sırf sponsor falan ararken şirket adı istiyorlar diye... Yada bazı sanatçılar faturasız hizmet istemiyorlar diye... Yani katılan herkes arkadaş oldu birbiriyle. Bir hiyerarşi yok... Grupların klibe ne kadar verdiğini, kimin ne kadar aldığını herkes bilir aramızda, herkes samimidir ve herşey son derece şeffaftır. Zardanadam'a da, bir akşam otururken biz teklif ettik zaten "abi bu ay boşuz, sizi de seviyoruz, size klip çekiyoruz parasız, uyar mı?" diye, uyar dediler:)

Bunu bir şirket değil, kısafilm, klip topluluğu olarak düşünün. Arada paralı teklifler geliyor, ne kadar teklif edildiğini ışıkçısından çaycısına kadar herkes biliyor, ona göre bölüşüyoruz. Yani ticari işlere de hayır demiyoruz, ileride de bu işi %100 ticari yapmayı hedefliyoruz ayrı konu... Hepimiz genç üniversite öğrencileriyiz, samimi arkadaşlarız. Ortada patron yok, sadece ben koordine ediyorum grubu...

Yani olay budur arkadaşlar:) Ekip de kuruldu bitti şu an 11 kişiyiz arada sirkülasyon olur tabi...

Endişeleri de iyi anlıyorum. Gerçekten haklısınız. Özellikle sinema değil de medya camiasında bedava adam çalıştırma olayları çok oluyor. Çünkü adama ihtiyaç yok, herkes göbek ata ata kanalD'de bir diziye bedava yönetmen asistanlığı yapmaya dünden razı... Ama bu öyle değil. Zaten işler zevkine ve gönüllü, ticari işler de geldiğinde herkes payı neyse alır... Yok zaten kimseye zorla birşey yaptırılmıyor ki.
"Yarın bedava klip çekicez para yok, gelicen mi Kazım?"
"-Gelicem." yada "gelmiycem"
Bu kadar basit, alan razı veren razı:)

Zaten fark ettim de hep aynı şeyleri yazıyorum sıktım galiba:))

Bir de şöyle birşey var tabii. Malum teknoloji gelişiyor, kaliteli işler yapmamızı sağlayan ekipmanların fiyatı düşüyor. E aşağı yukarı herkes birkaç işin ucundan tutar hale geldi yani hem kameraman hem yönetmen hem editör olunuyor aynı projede. Hal böyleyken şu da söylenebilir. Kardeşim ben alıcam Canon 5D mi çekicem klibi sonrada montajlayıp vericem beş kuruş da para almıycam. Buna da eyvallah. Kişinin kendi emeğidir ister atar ister satar. Ama son birkaç yıldır çok adamın ağzına dolandı, bu projenin prestiji yeter cv ne koyarsın lafı. Benim yaptığım işi piyasada bilmeyen yok, bana bile hala bunu diyen var. Ulan sen benim cv me mi bakıp geldin buraya, yoo tanıyorsun biliyorsun piyasadan öyle geldin bi de hala cv ne koyarsın diyorsun. Bana bile bu yapılıyorsa eminim genç arkadaşlardan kan alıyorlardır dışarıda.

Ha Zardanadam a gönüllü klip çekicez olayına gelince, kusura bakmayın siz alıştırıyorsunuz bu adamları bedavacılığa. Anladığım kadarıyla Emin arkadaşımız gayet eli yüzü düzgün iş görür işler yapıyor müzik piyasasına. E şimdi sen Zardanadam' a işgörür bir klibi bedavaya verirsen başka biri o adamlara atıyorum 50000 liraya klip yapabilir mi? Ben Zardanadam olsam piyasada Emin gibi arkadaşlar olduğu sürece klibe beş kuruş harcamam, niye harcayayım enayi miyim? Bu tam da daha önce anlattığım ajans patronu mantığı "Bu kadar adam bedava çalışıyorken sana niye para verelim" hesabı. Tabii bu örnekte Emin arkadaşımız insanların sırtından para kazanan ajans patronu rolünde değil kesinlikle. Kendisi daha çok para almadan ajansın işlerine kendisini adamış genç arkadaşlardan biri rolünde. Olurda bir şekilde yaptığı işlerden bazılarına para ödenirse bak işte yavaş yavaş para da kazanıyoruz diye düşünüyor sanırım. Diğer gençleri de kendisi gibi davranmaya ikna etmeye çalışarak milletin sırtından para kazamayı alışkanlık haline getirmiş asalakların ekmeğine yağ sürdüğünün farkında bile değil maalesef...

Mesajlar üstüste düşmüş Emin in Zardanadam la ilgili yazdıklarını şimdi okudum. O yüzden yazdıklarıma bir ekleme yapayım dedim.

Tamam anladım Zardanadam üyeleri kendileri de emekçi doğru düzgün para kazanmıyorlar, yapılan iş de tamamen iyi niyetli amatör bir iş. Boş oturacağımıza bari klip çekelim anlayışıyla yapılmış bir iş. Tamam da neden klip o zaman? Sonuçta klip dediğimiz şey ticari bir ürün. Adamlar şarkı yapar, albümün tanıtımı için klip çekerler, albüm daha fazla bilinir, tanınır, alınır falan. Yani aslında özünde reklam filminden pek bir farkı yok. Yahu kim dur ben bu sabah şu ürüne bir reklam filmi çekeyim kendi cebimden diye uyanır güne? Böyle şeyler bir tek bizim gibi üçüncü dünya ülkelerinde oluyor hatırlatırım. Ha muassır medeniyetlerde zaten bir şarkıcıyla bir ortamda karşılaşıp klip çekme durumu yaratsanız bile ertesi gün menajerler yapımcılar girer devreye siz işinizi yaparsınız paranız hesabınıza yatar. Biz de akşam size klip çekelim mi abi diyorsun, sabah gidip çekiyorsun veriyorsun ellerine oh mis valla:)
Bu arada Zardan adam dediğiniz gibi tüm albümlerini bedava dağıtan, festivallere genellikle bedava çıkan bir müzik grubuysa onlara da çok teessüf ederim. Müzik piyasası da böyle böyle ölüyor işte...

Yani beleşe albüm yapan stüdyo görmedim ama beleşe klip çeken ilk gördüğüm siz değilsiniz, bu enteresan gerçekten. Demek ki bir problem var. Bu "klip işi basite alınıyor" demek aslında. Olsun bir tane daha klip deniyor gibi. Ama olsun bir albüm daha deyince mangırlar dökülmesi gerekiyor. Eğer çok orjinal fikriniz yoksa kliple ilgili ben olsam çektirmem mesela. Ama bizim klipler ve gruplar acaip. En ufak bir yaratıcılık yok, birbirinin aynısı kopyalar en kalburüstü sanatçılarda. O da ayrı enteresan.

Bizim kalbur üstü sanatçılarda (eğer verirlerse) para veriyorum o halde her karesinde ben gözükmeliyim tribi vardır. Ben ülkemizde bu kafayla çekilen kliplere amerikan zencisi klibi diyorum. Onlarda da aynı kafa var. Görmemiş abiler ablalar, üç dört kıyafet giyelim, makyaja abanalım, oramızı buramızı sallayalım, al sana klip. Sonra bekle ki bir Gondry çıksın memleketten... Yıllar önce bir klip çekiyoruz şimdi şarkıcı çocuğun adını unuttum. Filmi çektik, montajlandı falan, KralTV ye gönderildi. KralTV de yeni kurulmuş o zaman, klip geri dönmüş kanaldan. Meğer bunların yayın prensibine göre klibin dörtte üçünde sanatçı gözükmeliymiş. Haydi oturduk tekrar çektik klibi. Acaba hala var mıdır o kural, varsa nereden çıkmıştır merak ediyor insan.

böyle klipler görebilecek miyiz doktor ?

[vimeo] http://www.vimeo.com/9851483 [/vimeo]

yahut bir moda çekimi ;
[vimeo] http://www.vimeo.com/3688070 [/vimeo]

bizim sorunumuz teknik sıkıntı değil sanki :), içerik, ve her anlamda yaratıcılık.