Ekran kartları cephesinde hep tek taraflı incelemelerin yapılması, profesyonel ekran kartları incelemesinin boşlanması ve profesyonel ekran kartlarıyla ilgili bilgilerin çok nadiren verilmesi çoğu kullanıcının kafasında çok önemli soru işaretleri oluşturdu. Bu sorunlardan en önemlisi tercih meselesi. 3D ve CAD/CAM ile profesyonel olarak ilgilenen kişilerin işi OpenGL ile olduğu için, yeni oyunlarda OpenGL destekli ifadesine rastlanması, bu kullanıcı kesiminin kartların oyun performansına bakarak tercih yapmasına neden oluyor. Böyle bir seçimin neden yanlış olduğunu işin ehli kullanıcılar biliyor; fakat yeni nesillere ve yeni kullanıcılara bunu örnek testlerle anlatmak gerekiyordu. Bunların yanı sıra, profesyonel ekran kartlarını oyun kartlarından ayıran unsurlara da değinmek gerekiyordu. Bu konuyla ilgili olarak çok fazla mail gelmeye başlayınca ve haber guruplarında çok tartışılmaya başlanınca bu konuya eğilmeye karar verdik.

Profesyonel Ekran Kartı Nedir?

Genelde "müşteri CAD ile uğraşacakmış" diye tabir edilen ve "profesyonel kesim" diye belirttiğimiz, oyun haricindeki tasarım, modelleme programları için hem donanımsal, hem de yazılımsal olarak özel olarak geliştirilen ekran kartlarına bu ismi veriyoruz.

Biraz önce işaret ettiğimiz gibi profesyonel ekran kartı konseptinin hafiften unutulmasındaki en önemli sebeplerden bir tanesi de oyunlar. Profesyonel tasarım ile uğraşan kişinin genelde OpenGL(3D yazılım arabirimi) ile işi olur. Fakat 98-99 senesinden sonra yeni çıkan oyunlarda OpenGL desteklidir ibaresine rastlanması akılları biraz karıştırdı. Kullanıcılar OpenGL destekli oyunların performansına bakarak tercih yapmaya başladı.

PNY Quadro 700XGL

Bunun haricinde, profesyonel tasarımla uğraşıyorsunuz diye hiçbir araştırma yapmadan da profi ekran kartı alma gibi yanlışlar da yapılıyor. Örneğin, 3D/DCC ile uğraşanlar için yüksek texture performansı gerekirken, CAD/CAM ile uğraşanlar için yüksek doku(texture) yani bellek performansı gerekmiyor. Bu tür konularda da yanlışlık yapılabiliyor.

Oyun Kartı vs. Profesyonel Ekran Kartı

Profesyonel kesimin gidip oyun kartı almasının yanlış olduğundan bahsettik. Peki bu yanlışlar neler? Birinci olarak bilinmesi gereken, 3D oyunlardaki sahnelerde yer alan objeler basit, yani az poligon içerdiğidir. Gerçekçilik efektleri texture(doku) adını verdiğimiz resim dosyalarının, objelerin yüzeylerine bindirilmesiyle elde ediliyor. Profesyonel tasarımda ise sahnede gerçekçilik ön plandadır. Yani objeler çok fazla poligon içerebilir. Dolayısı ile profesyonel tasarım için yüksek poligon performansına ihtiyaç duyulabileceğinin altını çizmek gerekiyor. Gerçekçiliği sağlamada çok fazla poligon kullanılması gerekiyor.

Q3 motorunu taşıyan güncel bir oyunda yaklaşık 8000-9000 poligon kullanılır. Render ise doku ve ışık bilgiler ile edilir. Fakat, örneğin CAD/CAM uygulamalarında karmaşık geometrilerle çalışılır. 256000 üçgene kadar yolu var.

Profesyonel ekran kartlarını, oyun kartlarında ayıran önemli özellik, sürücü desteği. Profesyonel tasarım yazılımları için özel olarak optimize edilmiş sürücüler ve programcıklar gelir profi ekran kartları ile. Ekran kartının performansını sürücüler aracılığı ile kullanılacak programa göre optimize etmek mümkün. Hatta nVidia’nın profi ekran kartı çözümleriyle verilen 3DSMax, AutoaCAD gibi yazılımlar için ufak eklentiler, uygulamadaki kullanılmayan özellikleri kapatarak performansın artmasına imkan tanıyor. İstendiği takdirde de daha fazla kalite için programı modifiye etmek mümkün oluyor. Oyun kartlarında böyle bir sürücü desteğinin olmadığını dikkatli kullanıcıların hepsi bilecektir.

Bir diğer fark, WireFrame performansı. Özellikle 3D/DCC ve CAD/CAM ile uğraşanlar için WireFrame performansı çok önemli. WireFrame’i tel ve çizgi kafesler olarak tanımlamak mümkün. WireFrame’li obje döndürüldüğü zaman geometrik bilgilerin tekrar hesaplanma hızı oldukça önem taşır. Hatta profi ekran kartlarında hardware üzerinden 'Wireframe Anti-Aliasing' desteğinin olduğunu, bu desteğin oyun kartlarında olmadığını da vurgulamak gerekiyor.

OpenGL destekli oyunların hemen her zaman tam ekran çalıştırılmasına karşın, 3D Studio MAX, Maya gibi programların gerektiğinde birden çok pencerede aynı zamanda OpenGL destekli yürütülür. Bu önemli bir farktır. Sürücüler ile birlikte gelen “Unified Back/Depth Buffer” konsepti yardımıyla bellek optimizasyonu sağlanıyor ve birden fazla OpenGL penceresinde işlem yürütülmesini kolaylaştırıyor.

Söylediklerimizin yanı sıra bir de kalite problemleri var. Bir oyun kartı ile profesyonel tasarım ile uğraştığınızda dokularda bazı bozukluklarla karşılaşabilmeniz de mümkün oluyor. Bu, hem iş kaybı hem de zaman kaybı anlamına geliyor.

Profesyonel Tasarım Yazılımları

Profi tasarım uygulamalarını birkaç grupta toplamak mümkün. Her yazılımın ihtiyaç duyduğu ‘ekran kartı performans özelliği’ değişebiliyor. Şimdi bu farklı yazılım guruplarına bakalım.

DCC/3D Animasyon: Etrafta gördüğünüz gerçek gibi modellemeler, filmlerdeki özel efektlerin hepsi bu uygulamalar ile yapılıyor. 3D Studio MAX/VIZ, Cinema 4D, Lightwave 3D, Maya, SoftIMAGE 3D/XSI gibi tasarım yazılımları bu guruba giriyor. Bu guruptaki tasarım uygulamaları için yüksek wireframe (poligon) performansı ve yüksek texture (bellek) performansı gerekiyor.

Sitemizin editörlerinden KaraMuraT'ın DCC/3D Animasyon konusunda çok başarılı ve parmak ısırtacak çalışmaları mevcut. Aşağıda gördüğünüz PC Labs çalışmaları KaraMuraT'a ait.

Bu çalışma ise Cinema4D ile yapılan, kimin yaptığını bilmediğimiz bir çalışma.

CAD/CAM: Ansys [ANSYS], AutoCAD [Autodesk], Mechanical Desktop [Autodesk], CATIA [Dassault Systems], Pro/ENGINEER [PTC], SolidWorks [SolidWorks] gibi uygulamalar bu guruba giriyor. Ev, okul, bina tasarımları gibi çalışmaları bu yazılımlar ile gerçekleştirilebiliyor. Bu guruptaki uygulamalar için yüksek wireframe (poligon) performansı gerekiyor. Yüksek texture (bellek) performansı ise gerekli değil.

AEC/GIS/CAE: 3D Studio VIZ, ARCAD 3D (Linux), Architectural Desktop, MicroStation TriForma, MicroStation GeoGraphics gibi yazılımlar bu guruba giriyor. Bu gruptaki uygulamalar için yüksek wireframe (poligon) performansı ve yüksek texture (bellek) performansı gerekiyor.

Bunun haricinde VRML/Internet uygulamalarını da listeye alabilirdik ama bu tarz yazılımları için yüksek Direct3D performansı yeterli oluyor.

Burada vurgulamak istediğimiz esas nokta şu: Profesyonel ekran kartı seçerken de bir takım kriterleriniz olmalı. CAD/CAM ile uğraşanlar için genelde yüksek WireFrame performansı veren ekran kartı yeterli olurken, animasyon ile ilgilenenler için texture performansı da önem taşıyor. Render işlemleri ise ekran kartından bağımsız olarak sistem alt yapısına yüklendiği için bu noktada işlemci ve bellek ön plana çıkıyor. 2 yada 4 işlemcili, 2 GB bellekli sistemleri bu arkadaşlar kullanıyorlar işte. Bazı sahneleri render işlemine bıraktığınızda öyle uzun sürüyor ki, bu süreler bazen günlerle ifade ediliyor. Bu arkadaşları ancak böyle sistemler kurtarır. Hatta çoğu PC değil de, Silicon Graphics’in bu işler için özel olarak tasarlanmış makinelerini kullanıyorlar. Bazı animasyon filmlerinin render işlemi için birbirine paralel bağlı onlarca sistemin çalıştığını da unutmayın.

Sahneleri render ettikten sonra bu sahneleri oynatmak istediğinizde de doku doldurma performansı işin içine giriyor. Bu konuda güncel oyun kartlarının performans bakımından “yeterli” olduğunu söyleyebilmek mümkün. Bizim işaret ettiğimiz kullanıcı kesimi biraz Hollywood kökenliler oluyor; ülkemizde bu sektörde çalışan arkadaşların işleri bu kadar komplike değil. Bunun da altını çizelim.

Oyun kartlarının profesyonel tasarım uygulamalarında gerekli ihtiyacı karşılayamadığını belirttik. Peki ya profesyonel ekran kartları, oyun/multimedya ihtiyacını karşılayabiliyor mu? Bu sorunun cevabı, hem evet, hem de hayır. nVidia’nın Quadro çözümleri kaymak gibi oyun oynatıyor. Sonuçta Quadro’ların temeli kardeşi GeForce ile aynı. Fakat bazı 3D Labs’ın kartlarından ve Evans&Sutherland kartlardan oyun performansı sakın beklemeyin. Oyun ve profi, alakasız iki kesim.

Ekran Kartı Modifiyesi: Oyun Kartı, Profi Karta Dönüşebilir mi?

Bu son zamanlarda çok gündemde olani bir konu. Örneğin son zamanlarda, Geforce4 tabanlı ekran kartları modifiye edilerek Quadro4 tabanlı ekran kartlarına dönüştürülme işlemi çok popüler. Bunu sunan siteler, bu işlemi hem yazılımsal hem de donanımsal yolla yaptıklarını iddia ediyorlar.

Aynı durum son zamanlarda ATI Radeon tabanlı kartlar için de konuşuluyor. Bir direnç yardımı ile Radeon tabanlı kartların Fire GL tabanlı kartlara dönüştürüldüğü iddia ediliyor.

Şimdi burada akıllarda kalan soruları cevaplayalım. İlk olarak, "Böyle birşey mümkün mü?" sorusunun cevabını arayalım.

Evet, mümkün. Özellikle son zamanlarda Geforce4 -> Quadro4 dönüşümünü yazılım yoluyla yapan site sayısı bir hayli çoğaldı. ATI Radeon'lar için söylentiler çıktı ama kesin test sonuçlarını henüz göremedik.

Peki bu nasıl oluyor? Quadro4 ile Geforce4 grafik işlemcisini ele alalım. Bu iki grafik işlemcisi, temel olarak aynı donanımı kullanıyor. Üreticiler, farklı dirençleri birleştirerek, farklı bir BIOS kullanarak ve gerektiğinde farklı tasarım kullanarak profi ekran kartını üretiyorlar. Örneğin, farklı dirençleri birleştirerek donanımsal olarak aktif olmayan özellikleri açmak mümkün olabiliyor. Bir de yazılımsal olarak, var olmayan özellikleri açtığınız takdirde, eğer modifikasyon mümkünse, oyun kartından profi kartına dönüş yapabiliyorsunuz. Bu dediklerim Geforce2'den beri biliniyor. Geforce4 serisi için artık donanımsal olarak da fazla uğraşmaya gerek kalmıyor. Yazılım ile bu işi halletmek mümkün oluyor. Ama tabii ki bir takım sorunların olabileceğinin altını çizmek gerekiyor.

ALINTIDIR.........